تغییر جنسیت

تغییر جنسیت

تغییر جنسیت

تغییر جنسیت یعنی تبدیل ماهوی هریک از مرد و زن به دیگرى و اصلاح جنسیت انسانهاى دو جنسى با عمل جراحی و مانند آن.  دلایل مختلفی وجود دارد گه یک فرد تمایل به تغییر جنسیت یا به تعبیری تعیین جنسیت خود پیدا می کند. براساس آمارها ایران پس از تایلند، دومین کشور در جهان است که بیشترین تغییر جنسیت در ان اتفاق می افتد. آمار سازمان پزشکی قانونی حاکی از آن است که از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ تعداد ۱۳۶۶ نفر جهت اخذ مجوز برای انجام عمل تغییر جنسیت به سازمان پزشکی قانونی مراجعه کرده اند. که از این میزان ۵۶ درصد مردان متقاضی تغییر جنسیت به زن و ۴۴ درصد زنان متقاضی تغییر جنیست به مرد بوده اند.سالانه بیش از ۷۲۰ ایرانی جنسیت خود را با اخد مجوز از سازمان پزشکی قانونی تغییر می دهند. در مباحث فقهی نیز نظراتی از فقها در مورد تغییر جنسیت در دست است.

در زیر نظر به برخی از مراجع تقلید اشاره میشود:

به عنوان مثال نظر آیت ا.. سیستانی در این مورد به این شرح است:

پرسش: آیا تغییر جنسیت اشکال دارد ؟

پاسخ: اگر مقصود از تغییر جنسیت این باشد که با عمل جراحی آلت تناسلی مرد را قطع کنند و به جای آن برای او مجرای ادرار و آلت تناسلی مصنوعی بسازند و با تزریق هورمون علامات زنانگی از قبیل ریختن موهای صورت و برآمدگی سینه در او ایجاد کنند ، یا در مورد زنی که تغییر جنسیت می دهد مقصود این باشد که برای او آلت تناسلی مردانه مصنوعی قرار دهند و با تزریق هورمون علامات مردی از قبیل کوچک شدن سینه و روییدن موی صورت ایجاد کنند ، این امر موجب تغییر واقعی جنسیت نیست و احکام شرعی او تغییر نمی کند و از جهتی چون مستلزم کشف عورت و لمس آن است جایز نیست. و اما اگر مقصود تغییر دستگاه تناسلی داخلی وخارجی باشد که معیار اختلاف زن و مرد است ، پس این امر فی حد ذاته با قطع نظر از لوازمی که ممکن است حرام باشد اشکال ندارد ، ولی تا به حال این امر محقق نشده است و آن چه تا به حال صورت پذیرفته همان تغییر ظاهری است که تاثیری در تغییر احکام ندارد. البته ممکن است در مورد کسانی که دچار ناهنجاری در دستگاه تناسلی شده اند با عمل جراحی آلت تناسلی مردانه را که مخفی شده است در مردی که ظاهری زنانه دارد ولی دستگاه تناسلی داخلی را ندارد نمایان سازند یا به عکس آلت تناسلی ظاهری مردانه را از زنی که دستگاه تناسلی زنانه داخلی دارد قطع کنند. واین کار فی حد ذاته اشکالی ندارد و ارتباطی با تغییر جنسیت ندارد و البته اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام باشد در صورتی جایز است که ضرورت داشته باشد یا ترک آن مستلزم حرج ومشقت شدید باشد .)

 

وکیل پایه یک دادگستری در مشهد

 

آیت‌الله مکارم شیرازی:

تغییر جنسیت ذاتاً خلاف شرع نیست ولی باید از مقدمات مشروع استفاده شود؛ یعنی برای این کار نگاه به اندام تناسلی و لمس آن مگر در حد ضرورت لازم نباشد.

آیت‌الله خامنه‌ای:

عمل جراحی مذکور برای کشف و آشکار کردن واقعیت جنسی آنان اشکال ندارد، به شرطی که این کار مستلزم فعل حرام و ترتب مفسده‌ای نباشد.

امام خمینی:

ظاهر آن است که تغییر جنس مرد به زن به واسطه عمل جراحی و بالعکس حرام نیست.

آیت‌الله صافی گلپایگانی:

در فرض امکان و تحقق خارجی آن، احکام متعدده بر آن مترتب می‌شود.

 

تغییر جنسیت و گروههای مختلف آن:

خنثای مشکل یا خنثای بدنی

به کسی گفته می شود که در بدن او هم علائم جنسیتی مذکر و هم علائم جنسیتی مؤنث وجود دارد. اگر یکی از این علائم بر دیگری غلبه داشته باشد، تغییر جنسیت مجاز است و شخص می تواند خود را به آن جنس ملحق سازد.

 

خنثای غیرمشکل یا خنثای روانی

کسی است که عضو مادرزاد خود را با عمل جراحی از بین ببرد و به جنس مخالف بپیوندد. این گروه افرادی هستند که از لحاظ جسمی دارای علائم یکی از دو جنس مذکر یا مؤنث می باشند ولی از لحاظ روانی تمایلات جنسی جنسیت مزبور را ندارند بلکه تمایلات جنسی، جنس مخالف را دارا می باشند. یا ممکن است علائم بدنی جنسیتی را بطور ناقص داشته باشند. در متن قانون ایران تا کنون مقررات خاصی درباره تغییر جنسیت وضع نشده است. الا اینکه در ماده ۹۳۹ قانون مدنی ایران، اگر در شخص میان‌جنسی علائم جنسی بر علائم جنسی دیگر غالب باشد، شخص تابع احکام جنسی است که علائم آن در او غالب است.

 

(وکیل خوب خانواده در مشهد ۰۹۱۵۳۱۰۴۰۰۴)

 

تغییر جنسیت در ایران

بر خلاف دیگر کشورهای اسلامی، برای افرادی که در مصاحبه‌های روان‌شناسی قبول شوند و بتوانند هزینه عمل را پرداخت کنند مجاز است. برخی حقوق‌دانان و فقیهان اصطلاح «خنثای روانی» را برای افراد تراجنسی، که علایم جنس بدنی آن‌ها با گرایش‌های روحی آن‌ها مطابق نیست، به کار می‌برند؛ و برخی به جای «تغییر جنس»، «اصلاح جنس» یا «تعیین جنس» را پیشنهاد می‌دهند.

طبق قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ برای درخواست تغییر جنس فرد باید به دادگاه خانواده مراجعه کند. در مورد تغییر نامی که برای اصلاح اسناد سجلی فرد از مونث به مذکر یا بالعکس صورت میگیرد نیز اگر علت تغییر جنسیت باشد هیات حل اختلاف ثبت احوال صالح نبوده بلکه دادگاه خانواده صالح به رسیدگی است.

بحث بسیار مهم و قابل توجهی که وجود دارد اثار حقوقی تغییر جنسیت است که کمتر به آن توجه شده به عنوان مثال اگر شخصی با این گونه اشخاص ازدواج کند و بعدا مشخص شود که مرد یا زن در حقیقت از جنس مخالف بوده اند، تکلیف چیست؟ آیا میشود به دلیل اینکه اندام جنسی آنها کامل نیست و بعضی از اعضایشان مصنوعی است. نکاح را به علت عیب موجود در شخص تغییر جنسیت داده فسخ کرد؟

 

تغییر جنسیت

به نظرمی رسد که اگر شخص تغییر جنسیت داده، زوج باشد و فاقد آلت تناسلی طبیعی باشد، می توان به طریق اولی از ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی برای زوجه استنباط حق فسخ کرد؛ زیرا به استناد ماده مذکور اگر زوج خصی یا مقطوع آلت تناسلی یا عنین باشد، زوجه حق فسخ نکاح را خواهد داشت. بنابراین، اگر زوج فاقد آلت تناسلی طبیعی باشد و زوجه بدون اطلاع از تغییر جنسیت با او ازدواج کند به طریق اولی می توان از این ماده برای او استنباط خیار فسخ نکاح کرد.

اما اگر زوجه تغییر جنسیت داده و فاقد بعضی اندام تناسلی یا توالد باشد، می توان به طریق اولی از ماده ۱۱۳۲ قانون مدنی برای زوج استنباط خیار کرد؛ زیرا در بند یک این ماده، قرن موجب وجود حق فسخ برای زوج بیان شده است و به طریقی اولی در موردی که زوجه فاقد آلت تناسلی طبیعی است، می توان از این ماده برای زوجی که قبل از ازدواج جاهل به این وضع بوده ، استنباط حق فسخ کرد.

آثار تغییر جنسیت در مهریه، حقوق متقابل زوجین، عده ، مهریه و مسائل دیگری ازین دست چه خواهد بود؟

پاسخ تمام این سوالات امری است که مستلزم مراجعه به وکلای خبره در زمینه پرونده های خانواده است.

(وکیل حرفه ای پرونده های خانواده ۰۹۱۵۳۱۰۴۰۰۴)

 

(حرفه ای ترین وکیل خانواده در ایران ۰۹۱۵۳۱۰۴۰۰۴)

شماره های تماس موسسه حقوقی حق جویان : ۰۹۱۵۳۱۰۴۰۰۴