ارث عروس از پدرشوهر
در نظام حقوقی ایران و بر اساس قوانین ارث، اگر تنها یک قرابت و خویشاوندی سببی (ازدواج) میان عروس و پدرشوهر وجود داشته باشد، عروس از پدرشوهر ارث نمیبرد. این موضوع به این دلیل است که قوانین ارث به طور کلی برای خویشاوندان نسبی (خونین) تعریف شدهاند و قرابت سببی به تنهایی موجب ارث بردن نمیشود.
اما اگر علاوه بر قرابت سببی، یک خویشاوندی نسبی میان عروس و پدرشوهر وجود داشته باشد (مثلاً عروس و پدرشوهر از طریق یک رابطه نسبی دیگر مانند پسرعمو/دختردایی نسبت خونی داشته باشند)، عروس میتواند بر اساس طبقه و درجه خود از ماترک (ترکه) پدرشوهر ارث ببرد. در نظام حقوقی ایران، ارث در سه طبقه اصلی تقسیم میشود و هر طبقه نسبت به طبقه دیگر اولویت دارد. در صورتی که عروس در یکی از این طبقات قرار گیرد، میتواند ارث ببرد.
علاوه بر این، وصیت نیز میتواند راهی باشد که بخشی از ترکه پدرشوهر به عروس تعلق گیرد. مطابق با قانون مدنی ایران، هر فرد میتواند تا یک سوم از اموال خود را به هر کسی که مایل است، وصیت کند. بنابراین، اگر پدرشوهر بخواهد میتواند در وصیتنامه خود بخشی از اموالش را به عروس اختصاص دهد.
این موارد نیاز به بررسی دقیق و تخصصی دارند و در ادامه مقاله به تفصیل به آنها پرداخته خواهد شد تا جوانب مختلف حقوقی و قانونی این موضوع روشن شود.
موارد ارث عروس از پدر شوهر
در ایران، قوانین ارث بر اساس اصول خویشاوندی نسبی تعریف شدهاند که به افرادی که ارتباط خویشاوندی نسبی (خونی) با مرحوم دارند، ارث میرسد. اما در موارد خاصی، مانند ارث عروس از پدرشوهر، میتوان به مواردی از قبیل قرابت سببی و همچنین وصیتنامه تملیکی اشاره کرد:
- قرابت سببی: اگر رابطه خویشاوندی عروس با پدرشوهر صرفاً به دلیل ازدواج و به واسطهٔ آن وجود داشته باشد (مثل رابطهٔ خویشاوندی با پدر شوهر و مادر شوهر) و هیچ رابطهٔ خویشاوندی دیگری میان آنها نباشد، عروس از پدرشوهر ارث نمیبرد. به عبارت دیگر، قرابت سببی تنها بازنده است و مسالهٔ ارث عروس از پدرشوهر در این حالت منتفی است.
- قرابت سببی و خویشاوندی نسبی: اگر علاوه بر قرابت سببی، یک خویشاوندی نسبی نیز میان عروس و پدرشوهر وجود داشته باشد، مثل رابطهٔ خویشاوندی نسبی مانند پسرعمویی/دخترعمویی، عروس میتواند بر اساس طبقه و درجه خود، از ترکه پدرشوهر ارث ببرد. در این حالت، قانون مدنی ایران امکان ارثبردن را برای خویشاوندان نسبی معین کرده است.
- وصیتنامه تملیکی: پدرشوهر میتواند با تنظیم یک وصیتنامه تملیکی، بخشی از اموال خود را به نفع عروس وصیت کند. این وصیتنامه میتواند شامل یک سوم از اموال شامل شود و در صورت وجود، عروس میتواند از این طریق به ارث مالی از پدرشوهر دست پیدا کند.
بنابراین، اگرچه قرابت سببی به تنهایی کافی نیست، ولی در صورت وجود قرابت سببی به همراه خویشاوندی نسبی یا وصیتنامه تملیکی، امکان ارثبردن برای عروس از ترکه پدرشوهر وجود دارد. این مسائل موجب اهمیت بالای حقوقی و واقعی برای بررسی دقیق تر موارد ارث عروس از پدرشوهر میشود.
شرایط ارث عروس از پدر شوهر
بر اساس قوانین ارث در ایران، شرایطی که برای تحقق ارث عروس از پدرشوهر لازم است عبارتند از:
- فوت پدر شوهر: اولین شرط برای ارث بردن عروس از پدرشوهر این است که پدر شوهر قبل از شوهر فوت کند. در این صورت، عروس به عنوان وارث نسبی پدرشوهر خواهد بود.
- عدم وجود وارثان نسبی دیگر: در صورتی که پدر شوهر فوت کرده باشد و وارثان نسبی دیگری مانند برادر شوهر، خواهر شوهر، پدر و مادر پدر شوهر در قید حیات نباشند، عروس میتواند از ترکه پدرشوهر ارث ببرد. این به این معنی است که عروس تنها وارث نسبی در طبقات ارث پدرشوهر است.
- ارث از طریق شوهر: اگر پدر شوهر قبل از شوهر فوت کند، ارثیهای که از پدر شوهر به شوهر میرسد، به صورت غیرمستقیم به عروس میرسد. به عبارت دیگر، عروس از این طریق ارث میبرد که اموالی که پدر شوهر به شوهر خود میرساند، در نهایت به عروس منتقل میشود.
- عدم موانع ارث: عروس نباید از موانع ارث مانند قتل یا کفر، محرومیت از ارث رنج ببرد. اگرچه این موارد میتوانند باعث محرومیت از ارث شوند.
- وجود وصیتنامه تملیکی: اگر پدر شوهر وصیتنامه تملیکی تنظیم کند و بخشی از اموالش را به عروسش وصیت کند، عروس میتواند از این طریق به ارث از پدر شوهر دست یابد.
بنابراین، برای ارث بردن عروس از پدرشوهر، لازم است که این شرایط بهطور همزمان محقق شوند و مسائل حقوقی و وصیتنامهای نیز در این زمینه تاثیرگذار هستند.
میزان ارث عروس از پدرشوهر
بر اساس شرایط مطرح شده، میزان ارث عروس از پدرشوهر به سه دستهبندی زیر تقسیم میشود:
- در صورت وجود رابطه خویشاوندی نسبی بین عروس و پدر شوهر: اگر بین پدر شوهر و عروس رابطه خویشاوندی نسبی موجود باشد (مثلاً خویشاوندی نسبی از سوی مادری یا پدری)، و علاوه بر عروس، دیگر اشخاصی هم از پدر شوهر ارث میبرند، میزان ارث عروس به تناسب نسبت خویشاوندی و طبقهبندی قوانین ارث تعیین میشود. به عبارت دیگر، عروس بر اساس درجه خود و برابر با سایر وارثان نسبی از پدر شوهر، به ارث اموالی از او دست مییابد.
- در صورتی که شوهر بعد از پدر شوهر فوت کند: اگر شوهر دارای فرزند باشد، یک هشتم از ترکه پدرشوهر برای شوهر به عروس میرسد. اگر شوهر دارای فرزند نباشد، یک چهارم از ترکه پدرشوهر به عروس میرسد. این میزان به تعداد فرزندان شوهر بستگی دارد و به این صورت تعیین میشود که اگر فرزندانی وجود نداشته باشند، آن زمان نیز میتوان گفت میزان ارث عروس از به آن است