دیه و ارش در قانون
دیه
یکی از مجازات های اصلی است که در ماده ی ۱۴ قانون مجازات اسلامی مشخص گردیده است . در مورد اینکه دیه ‘مجازات’ یا جنبه ی ‘جبران خسارت’ دارد اختلاف نظر وجود دارد اما به نظر میرسد که دیه هر دو جنبه را دارا باشد . دیه به دو شکل مقدر و غیر مقدر در قانون پیش بینی شده است .
دیه ی مقدر
مطابق ماده ی ۴۴۸ ” مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی برنفس ، عضو یا منفعت یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد مقرر شده است .”
بدین مفهوم دیه در جرایم عمدی و غیرعمدی می تواند به عنوان مجازات تعیین گردد اما با این همه در برخی موارد امکان تعیین دیه وجود ندارد در این شرایط قاضی ‘ارش’ تعیین می کند .
به موجب قانون ‘ارش’ (دیه ی غیر مقدر) است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن برسلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند . مقررات دیه ی مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر این که در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود .”
دیه یک حق شخصی برای مجنی علیه یا اولیای دم است که باید پرداخت گردد و ذمه ی مرتکب جز با پرداخت دیه ،مصالحه،ابراء و تهاتر بری نمی گردد.
مسوول پرداخت دیه کیست ؟
در صورتی که جنایت عمدی و شبه عمدی باشد خود مرتکب مسوول پرداخت است و در صورتی که جنایت خطای محض باشد و با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شده باشد پرداخت دیه بر عهده ی عاقله است و اگر با اقرار مرتکب یا نکول او از سوگند یا قسامه ثابت شده باشد بر عهده ی مرتکب است .
* منظور از عاقله در قانون عبارت است از پدر ،پسر و بستگان نسبی ذکور پدری و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث می باشد . همه کسانی که در زمان فوت می توانند ارث ببرند به صورت مساوی مکلف به پرداخت دیه هستند.
مهلت پرداخت دیه چگونه است ؟
طبق ماده ی ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی مهلت پرداخت دیه از زمان وقوع جنایت به ترتیب زیر است :
الف) در عمد موجب دیه ظرف یک سال قمری.
ب) در شبه عمد ظرف دو سال قمری.
پ)در خطای محض ظرف سه سال قمری.
نرخ دیه سال ۱۴۰۲
به موجب ابلاغ بخشنامه رئیس قوه قضائیه به تمامی واحدهای قضایی و دادسراهای سراسر کشور با توجه به بررسیهای به عمل آمده و در راستای اجرای ماده ۵۴۹ قانون مجازات اسلامی، مصوب سال ۱۳۹۲، قیمت دیه کامله در ماههای غیر حرام برای سال ۱۴۰۲ مبلغ ۹میلیارد ریال معادل ۹۰۰ میلیون تومان تعیین شد.
هرگونه سؤال در مورد دیه و نحوه پرداخت دیه و انواع دیه و موارد تغلیظ دیه و دیه در ماه های حرام با وکیل متخصص دیه با شماره تلفن ۰۹۱۵۳۱۰۴۰۰۴ وکیل خوب مشهد تماس بگیرید.