تعداد اولیای دم

تعداد اولیای دم

قصاص به معنی مجازات قتل عمدی است و می تواند توسط اولیای دم (صاحبان حق قصاص) به مقتول یا ورثه مقتول درخواست شود.

مقتول یا ورثه مقتول اولیه افرادی هستند که حق قصاص را دارند، به عبارت دقیق‌تر، افرادی که قوی ترین ارتباط خونی با مقتول دارند. همچنین، در صورتی که مقتول دارای اولیای دم متعدد باشد و اتفاق نظر بر سر اعدام یا گذشت قاتل رخ ندهد، مقام قضایی می تواند حکم مربوط به قصاص را صادر کند.

در مواردی که همسر مقتول حق قصاص را ندارد، او نمی تواند اعدام قاتل را از مقام قضایی بخواهد یا به توافق درباره گذشت برسد. این قوانین و مقررات به منظور تعیین مسئولیت‌ها و حقوق در مورد مجازات قصاص در قانون اسلامی ایران تعیین شده‌اند.

 

اگر برخی از اولیای دم یا ورثه فرد مقتول خواهان قصاص (اعدام) قاتل باشند و برخی دیگر از آنها خواهان دریافت دیه (جریمه) باشند، ماده ۳۵۲ قانون مجازات اسلامی تعیین می‌کند که:

1. افرادی که خواهان قصاص هستند، باید نسبت دیه (جریمه) مربوط به آن دسته از اولیای دم که خواهان دریافت دیه هستند را پرداخت کنند.
2. سپس، افراد خواهان قصاص می‌توانند قاتل را اعدام کنند.

برای توضیح این موضوع با یک مثال:

• فرض کنید که فردی به قتل برسد و دارای پنج فرزند باشد.
• از این پنج فرزند، سه نفر از آنها خواهان قصاص قاتل هستند، و دو نفر دیگر خواهان دریافت دیه (جریمه) هستند.
• افراد خواهان قصاص (سه نفر) باید نسبت دیه (جریمه) مربوط به دو نفر دیگر که خواهان دریافت دیه هستند را پرداخت کنند.
• پس از پرداخت دیه، افراد خواهان قصاص می‌توانند قاتل را اعدام کنند.

برخی نکات:

1. همسر مقتول از دیه کسانی که دیه می‌خواهند ارث می‌برد. این معنی دارد که اگر همسر مقتول خواهان دریافت دیه باشد و برخی از اولیای دم (ورثه) از قصاص گذشت کنند، همسر مقتول می‌تواند از دیه‌ای که به عنوان جریمه مالی به وی تعلق می‌گیرد به عنوان ارث بهره‌برداری کند.
2. اگر برخی از اولیای دم (ورثه) از قصاص گذشت کنند، اما برخی دیگر از آنها خواهان قصاص باشند، افرادی که خواهان قصاص هستند، باید نسبت دیه مربوط به اولیای دمی که از قصاص گذشته‌اند، را به قاتل یا ورثه او پرداخت کنند. این پرداخت به عنوان جبران خسارت یا جریمه مالی به جای قصاص از قاتل صورت می‌پذیرد.
3. به عنوان مثال، اگر مردی بمیرد و دارای پدر و مادر و فرزند باشد، و پدر از قصاص گذشت کند و مادر و فرزند خواهان قصاص باشند، مادر و فرزند باید نسبت دیه مربوط به پدر خود (که از قصاص گذشت) را به قاتل یا ورثه او پرداخت کنند تا حکم اعدام اجرا شود.