تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه
واژه های سرقفلی وحق کسب و پیشه را در جامعه زیاد شنیده ایم ویاعبارت”سرقفلیپ این مغازه واگذار می گردد”را بر روی برخی مغازه ها دیده ایم ولی شاید بسیاری از ما معنای این کلمات را ندانیم وتفاوت آنها را متوجه نشویم.دراین مطلب به اختصار درمورد آنها توضیح خواهیم داد. عموم مردم مفهوم سرقفلی وحق کسب وپیشه را یکی می دانند اما باید دانست که ازنظر حقوقی وقانونی این دومفهوم بایکدیگرتفاوت دارند.این نکته بسیار مهم است که روابط میان موجر ومستاجرپ براساس کدام قانون وتحت چه شرایطی تنظیم شده است.چراکه در روابط میان مالک و مستاجر دوقانون وجود دارد قانون سال 1356وقانون سال1376
پیش از قانون روابط موجر ومستاجر سال 1376اصطلاح حق کسب وپیشه ذکر می شد وقانون گذار در قانون سال 1376از واژه ی سرقفلی استفاده کرده است.تاقبل ازسال 1376قانون گذار معتقد بود که سرقفی همان حق کسب وپیشه است وتفاوتی میان این دوقائل نبود.
سرقفلی پولی است که درابتدای قرارداد اجاره بابت انتقال منافع ملک تجاری توسط صاحب ملک ازمستاجر گرفته می شود وبا دریافت این مبلغ مالک،امتیاز را به مستاجر می دهد ویااینکه صرفنظر از پرداخت مبلغی درابتدای قرارداد، به صورت شرط درقرار داد اجاره،حق سرقفلی برای مستاجر ایجاد می شود؛اما حق کسب وپیشه حقی است که تاجر ازتداوم اشتغال درمکانی که اجاره کرده است به دست می آورد که حق مستاجر وتاجری است که در این مغازه شهرت کسب کرده ودرصورت تغییر محل کار ومستاجر،مشتری های خود را ازدست می دهد وباردیگر باید ازصفر شروع کند.
حق کسب وپیشه به علت اشتغال مستاجر درمحل کسب به وجود می آید چه مستاجر به مالک وجهی پرداخت کرده باشد ویانپرداخته باشد.این حق ،حقی است که باتخلیه ی مغازه ی تجاری به مستاجر تعلق می گیرد و نمی توان در اجاره نامه شرط کرد که این حق از بین برود زیرا اصلا هنوز این حق ایجاد نشده است واگر مالک برای تخلیه ی مکان تجاری خود به دادگاه مراجعه کرده باشد دادگاه هم حکم تخلیه ی مکان تجاری توسط مستاجر و هم حکم به پرداخت حق کسب وپیشه راصادر می کند وفقط دراین موارد است که مالک می تواند مبلغ حق کسب وپیشه را از تجارت پرداخت نکند ومغازه خود را تحویل بگیرد.
1-مستاجر شغل خود را بدون اجازه مالک تغییردهد
2-مستاجر کارهایی را درملک انجام دهد که نباید انجام می داده یا باید می داده ونداده است
3-اگر مستاجر،پولی را که باید هرماه به عنوان مبلغ اجاره به مالک بابت اجاره ی مکان بدهد راپرداخت نکند.
طبق مواد6-7-8قانون موجر ومستاجر سال 1376هرگاه مالک ،مکان تجاری خود را با قرار داد اجاره به دیگری بدهد می تواند مبلغی رابه عنوان سرقفلی دریافت کند.
علاوه براین موارد اگر درقرارداد اجاره شرط شود که تازمانی که مستاجر درملک تجاری مشغول کسب وکار است مالک حق ندارد مبلغی که به عنوان بهای اجاره ازمستاجر می گیرد راافزایش دهد وحق تخلیه ی مکان راهم نداشته باشد وهم چنین مالک تعهد کند که در هرسال مکان تجاری را به همان مبلغ سابق به مستاجر واگذار کند؛
دراینصورت مستاجر می تواند مبلغی به عنوان سرقفلی دریافت کند. مورد آخرجایی است که درقرار داد اجاره شرط شود که مالک،مکان تجاری را به کسی غیر از مستاجر ندهد وهرساله مکان را بامبلغ اجاره ی معقول به مستاجر بدهد،مستاجر می تواند برای دریافت حقوق خود یا تخلیه ی محل تجاری مبلغی را به عنوان سرقفلی بگیرد.
سرقفلی هنگام بستن قرار داد اجاره به صاحب ملک تجاری نیازپرداخت می شود وکسب اعتبار وشهرت هیچ تاثیری درآن ندارد درواقع حق کسب وپیشه به گذشت زمان وجذب مشتری دارد وبه تدریج حاصل می شود ولی سرقفلی در ابتدای قرار داد به وجود می آید وارتباطی به مرور زمان ندارد. قبل ازسال 1376این امکان وجودداشت که محلی که تجاری نیست برای کسب وکار اجاره داده شود وهنگام تخلیه به این محل،حق کسب وپیشه تعلق می گرفت اماازسال 1376به بعد سرقفلی فقط به اماکن تجاری تعلق می گیرد حق سرقفلی را می توان توقیف کرد وبا تخلف مستاجر ازبین نمی رود درحالی که حق کسب وپیشه قابل توقیف نیست واگر مستاجر تخلف کند ازبین می رود
مبلغ ومیزان سرقفلی باتوجه به موقعیت محل مکان تجاری،کیفیت تجهیزات مورد اجاره براساس توافق بین مالک ومستاجر تعیین می شود زیرا هرملکی دارای شرایطی است وازجهت کیفیت برای تجارت باملک دیگری متفاوت استپ وهرمکانی که شرایط بهتری برای تجارت داشته باشد مبلغ سرقفلی آن بیشتر است اما حق کسب وپیشه براساس نظر مالک یاتوافق بین مالک ومستاجر تعیین نمی شود بلکه دادگاه بااستفاده ازنظرکارشناس مبلغ راتعیین می کند، کارشناس نیز براساس موقعیت مکان تجاری،شغل مستاجر،مساحت مکان………نظر می دهد ومبلغ راتعیین می کند.درواقع میزان ومقدار حق کسب،قابل محاسبه وپیش بینی نیست
مطابق قانون سال 1376اگرمستاجر بخواهد حق کسب خود را به شخص دیگری انتقال دهد یاواگذار کند باید حتما این انتقال را باسندرسمی انجام دهد اما اگر مستاجر ی که بعدازسال 76قرارداد اجاره بسته بخواهد سرقفلی خود را واگذار کند نیازی به سندرسمی نیست وباسندعادی وشهادت دادن دونفر که قابل اعتماد باشندنیز می توان مکان تجاری راانتقال دهد.پس سالی که قرار داد بسته شده درتعیین سرقفلی یا حق کسب وپیشه تاچه اندازه تاثیر دارد.
برای راهنمایی ومشاوره بیشتر دراین خصوص بااین شماره تماس بگیرید09153104004
