جرم بغی چیست؟
بی‌تردید تاکنون بارها با واژه‌ی محاربه به معنای جنگ، نزاع یا پرخاش مواجه شده‌اید. اما واژه‌ی بغی کمتر به کار می‌رود و بسیاری از مردم تعریف دقیق و حدود آن را نمی‌دانند. برخلاف محاربه، بغی به کسانی اشاره دارد که با نیت نادرست و با در اختیار داشتن سلاح، به ترساندن مردم و بر هم زدن نظم و آرامش جامعه اقدام می‌کنند. از لحاظ قانونی، این افراد نیز به عنوان محارب شناخته می‌شوند. محاربه و بغی هر دو مجازات‌های سنگینی دارند، اما فقهاء در مورد هر یک از این مفاهیم نظرات متفاوتی دارند.
معنی بغی چیست
بغی به معنای تعدی و تجاوز است و به عنوان یکی از جرایم امنیتی محسوب می‌شود. قانون‌گذاران با جرم بغی برخورد بسیار سختگیرانه‌ای دارند و مجازات‌های سنگینی را برای آن تعیین کرده‌اند، زیرا این جرم می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر امنیت جامعه داشته باشد. گرچه بغی شباهت‌هایی با محاربه دارد، اما تفاوت‌های آشکاری نیز بین این دو جرم وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.
بر اساس ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی، افرادی که در برابر نظام جمهوری اسلامی ایران قیام مسلحانه کنند، به عنوان باغی شناخته می‌شوند و جرم آنها مستوجب اعدام است. این به این دلیل است که بغی موجب اختلال در امنیت عمومی و ایجاد ترس در جامعه می‌شود. هدف اصلی در جرم بغی، براندازی مسلحانه یک حکومت است، نه صرفاً ایجاد ناامنی عمومی. به همین دلیل، باغیان با شدیدترین مجازات‌ها مواجه می‌شوند. در قوانین جمهوری اسلامی ایران، مجازات‌های مختلفی برای جرم بغی پیش‌بینی شده است که با توجه به نحوه ارتکاب جرم و شرایط حاکم، متفاوت خواهد بود.
دستگیری قبل از بروز درگیری و اقدام مسلحانه:
مطابق ماده ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی، اگر گروهی از باغیان قبل از بروز درگیری مسلحانه و استفاده از سلاح دستگیر شوند، بسته به شرایط، به حبس تعزیری محکوم می‌گردند. در صورتی که گروه باغیان همچنان دارای سازمان و مرکزیت باشد، به حبس تعزیری درجه ۳ (از ۱۰ تا ۱۵ سال) محکوم می‌شوند. اما اگر سازمان آنها از بین رفته باشد، حکم به حبس تعزیری درجه ۵ (از ۲ تا ۵ سال) خواهد بود.
انواع بغی:
جرم بغی به دو حالت تقسیم می‌شود. در حالت اول، گروهی به صورت مسلحانه و با استفاده از سلاح علیه جمهوری اسلامی ایران قیام می‌کنند. در این حالت، جرم باغیان مستوجب مجازات اعدام است. در حالت دوم، فرد تنها به قصد ایجاد رعب و وحشت سلاح را در دست دارد، اما از آن استفاده نمی‌کند. با این حال، هر دو نوع این رفتارها به عنوان جرایم بغی شناخته می‌شوند و هر کدام دارای مجازات‌های خاص خود هستند.
جرم بغی در صلاحیت کدام دادگاه است؟
بغی، که شامل قیام مسلحانه علیه اساس نظام جمهوری اسلامی ایران است، به عنوان یک جرم امنیتی سیاسی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه در این جرم از سلاح استفاده شده یا نشده باشد، مجرم ممکن است به مجازات اعدام یا حبس تعزیری محکوم شود.
یکی از مهمترین سوالات در این زمینه این است که مرجع رسیدگی به اتهام جرم بغی کدام دادگاه است و چه نهادی صلاحیت رسیدگی و تعیین مجازات آن را دارد؟
رسیدگی به جرم بغی دو مرحله دارد. در مرحله اول، دادسرا به این جرم رسیدگی می‌کند که بخشی از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب است. اگر مقامات دادسرا با توجه به اسناد و مدارک موجود جرم را محرز بدانند، آن را به دادگاه ارجاع می‌دهند تا حکم مجازات صادر شود. طبق ماده ۵ قانون دادگاه‌های عمومی و انقلاب، تمامی جرایم امنیتی داخلی و خارجی کشور، به جز محاربه و فساد فی‌الارض، در دادگاه انقلاب رسیدگی می‌شوند. از آنجایی که بغی یک جرم امنیتی سیاسی است، دادگاه انقلاب صلاحیت رسیدگی به آن و صدور حکم را دارد.
