خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی و استرداد هدایای نامزدی
مطالبه خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی و مسائل مربوط به هدایای نامزدی، دو جنبه مهم از آثار دوران نامزدی در قانون مدنی ایران هستند. این دو موضوع در متن قانون مدنی و به ویژه در مواد مربوطه به نامزدی، تأکید شده‌اند.
۱٫ مطالبه خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی
- در گذشته، ماده ۱۰۳۶ قانون مدنی به موضوع مطالبه خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی اشاره داشت. این ماده تصریح می‌کرد که اگر یکی از نامزدها بدون علت موجه، وصلت را به هم بزند و طرف مقابل یا والدین او به اعتماد وقوع ازدواج، متحمل خسارت شوند، فردی که وصلت را بر هم زده باید خسارات وارده را جبران کند. این خسارات فقط مربوط به مخارج متعارف بود.
- با این حال، این ماده در اصلاحات بعدی حذف شده و در نتیجه، امکان مطالبه خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی به طور صریح در قانون پیش‌بینی نشده است. این بدان معناست که در حال حاضر، اگر یکی از طرفین بخواهد نامزدی را به هم بزند، طرف مقابل نمی‌تواند خسارتی مطالبه کند، مگر اینکه یکی از طرفین در این زمینه تقصیر داشته باشد.
۲٫ استرداد هدایای نامزدی
- ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی به مسئله استرداد هدایای نامزدی می‌پردازد. بر اساس این ماده، اگر یکی از نامزدها هدایایی به دیگری یا والدین او برای برقراری وصلت داده باشد، در صورت به هم خوردن نامزدی، می‌تواند این هدایای خود را مطالبه کند.
- اگر عین هدایا موجود نباشد، فرد مستحق قیمت هدایای است که معمولاً نگهداری می‌شوند، مگر اینکه این هدایای بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشند. این موضوع به معنای آن است که اگر هدایا به دلایل غیرقابل کنترل از بین بروند، شخص نمی‌تواند از طرف دیگر مطالبه خسارت کند.
در نهایت، آثار دوران نامزدی در قانون مدنی ایران به‌ویژه در زمینه مطالبه خسارت و استرداد هدایای نامزدی، حائز اهمیت است. با حذف ماده ۱۰۳۶، امکان مطالبه خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی به طور رسمی وجود ندارد، اما حق استرداد هدایای نامزدی هنوز در قانون محفوظ است. این موضوعات نشان‌دهنده تأکید بر حمایت از حقوق طرفین در دوران نامزدی و مشخص کردن وضعیت مالی آن‌ها در صورت به هم خوردن وصلت است.
