شرایط قانون کار برای زنان
حقوق کار ایران، حمایت از زنان کارگر تحت مبحث چهارم از فصل سوم قانون کار جمهوری اسلامی ایران، با عناوین مختلفی از جمله “شرایط کار زنان” و در مواد ۷۵ الی ۷۸ پیشبینی شده است. این حمایتها شامل موارد زیر است:
- ممنوعیت کارهای خطرناک، سخت و زیانآور:
- به منظور حفظ سلامت و ایمنی زنان کارگر، قانون کار ایران کار در محیطهای خطرناک، سخت و زیانآور را برای زنان ممنوع کرده است. این اقدامات بهویژه در دوران بارداری و شیردهی به منظور جلوگیری از آسیب به سلامت مادر و نوزاد ضروری است.
- مرخصی زایمان:
- قانون کار ایران حق مرخصی زایمان را برای زنان کارگر پیشبینی کرده است. زنان کارگر میتوانند از مرخصی زایمان با حقوق بهرهمند شوند و بعد از پایان مرخصی به محل کار خود بازگردند.
- بازگشت به کار پس از زایمان:
- زنان کارگر پس از پایان مرخصی زایمان حق بازگشت به شغل خود را دارند و کارفرما موظف است جایگاه شغلی آنها را حفظ کند.
- ارجاع کارهای سبک:
- برای حمایت از زنان در دوران بارداری و شیردهی، قانون پیشبینی کرده است که کارفرمایان میتوانند کارهای سبکتر را به زنان کارگر ارجاع دهند تا فشار کمتری به آنها وارد شود.
- مهلت کافی برای شیر دادن به فرزند:
- زنان کارگر حق دارند در طول ساعات کار خود زمانی برای شیر دادن به فرزندشان داشته باشند. این زمان باید به گونهای تنظیم شود که تأثیر منفی بر روی کار آنان نگذارد.
این حمایتها بهویژه به منظور ارتقای شرایط کار و حفظ حقوق زنان کارگر طراحی شدهاند و در راستای ایجاد توازن میان نیازهای حرفهای و خانوادگی زنان کارگر عمل میکنند.
ممنوعیت کارهای خطرناک
ممنوعیت کارهای خطرناک، سخت و زیانآور برای زنان کارگر یکی از موارد مهم حمایتی در قانون کار جمهوری اسلامی ایران است که در ماده ۷۵ قانون کار به آن پرداخته شده است. این ماده بهطور خاص بیان میکند:
ماده ۷۵ قانون کار:
- انجام کارهای خطرناک، سخت و زیانآور و نیز حمل بار بیشتر از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی، برای کارگران زن ممنوع است.
- تعیین نوع و میزان این قبیل کارها و همچنین جزییات مربوط به اجرای این ماده با پیشنهاد شورای عالی کار و تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد بود.
این ممنوعیت بهویژه برای حفظ سلامت جسمی و روحی زنان کارگر و جلوگیری از آسیبهای ناشی از شرایط کاری سخت و خطرناک طراحی شده است. بهعلاوه، قانون کار ایران این ممنوعیت را برای نوجوانان نیز پیشبینی کرده است تا از آنان در برابر کارهای سخت و زیانآور محافظت شود.
پیشبینی این قوانین و مقررات بهمنظور حمایت از حقوق کارگران و ایجاد محیطهای کاری امن و سالم است، و نقش مهمی در حفظ سلامت و رفاه زنان کارگر دارد.
مرخصی بارداری و زایمان
مرخصی بارداری و زایمان یکی از مهمترین حمایتهای قانونی برای زنان کارگر در ایران است که بهمنظور فراهم کردن شرایط مناسب برای دوران بارداری و زایمان آنها پیشبینی شده است. مطابق با قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مرخصی بارداری و زایمان به شرح زیر است:
مدت زمان مرخصی بارداری و زایمان:
- قانون کار: بر اساس قانون کار، مدت زمان مرخصی بارداری و زایمان ۹۰ روز (سه ماه) است که به زنان کارگر تعلق میگیرد.
- تغییرات قانونی: با تصویب قوانین بعدی، این مدت زمان به شش ماه و سپس به نه ماه افزایش یافته است. این تغییرات بهمنظور فراهم کردن حمایت بیشتر و بهبود شرایط برای زنان کارگر در دوران بارداری و زایمان به اجرا درآمدهاند.
این مرخصی با هدف حمایت از سلامت مادر و نوزاد و تأمین زمان کافی برای بهبودی و مراقبتهای ضروری بعد از زایمان طراحی شده است. زنان کارگر پس از پایان مرخصی زایمان حق بازگشت به شغل خود را دارند و کارفرما موظف به حفظ جایگاه شغلی آنها است.
این اقدامات بهویژه بهمنظور تقویت حمایتهای قانونی از زنان و ارتقای رفاه آنها در دوران بارداری و زایمان صورت گرفته است.
بازگشت به کار پس از مرخصی بارداری و زایمان
بازگشت به کار پس از مرخصی بارداری و زایمان یکی از حقوق اساسی کارگران زن است که بهمنظور حفظ امنیت شغلی و تداوم اشتغال آنها طراحی شده است. بر اساس قوانین کار جمهوری اسلامی ایران، این موضوع بهطور خاص در تبصره ۱ ماده ۷۶ قانون کار مورد توجه قرار گرفته است:
تبصره ۱ ماده ۷۶ قانون کار:
- پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن حق دارد به کار سابق خود بازگردد.
- این مدت مرخصی با تایید سازمان تأمین اجتماعی جزو سوابق خدمت وی محسوب میشود.
نکات مهم:
- بازگشت به کار: کارفرما موظف است پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن را به شغل قبلی خود بازگرداند.
- اخراج غیرموجه: در صورتی که کارفرما از بازگشت به کار زن پس از پایان مرخصی بارداری و زایمان خودداری کند، این عمل بهعنوان اخراج غیرموجه و نقض حقوق کارگر محسوب میشود.
این ضمانتها بهمنظور حمایت از حقوق زنان کارگر و جلوگیری از تبعیض در محل کار بعد از مرخصی زایمان طراحی شدهاند و به حفظ امنیت شغلی و تداوم اشتغال آنها کمک میکنند.