صیغه ساعتی: احکام، شرایط و مدارک لازم
صیغه ساعتی، نوعی ازدواج موقت است که در شرایط خاصی انجام میشود و به افرادی که امکان ازدواج دائم ندارند، این فرصت را میدهد که نیازهای عاطفی و جنسی خود را برطرف کنند. در این مقاله به بررسی حکم شرعی، شرایط و مدارک لازم برای صدور صیغهنامه ساعتی خواهیم پرداخت.
حکم شرعی صیغه ساعتی
از نظر فقهای شیعه، صیغه ساعتی مجاز است و بر اساس آیه ۲۴ سوره نساء، برقراری این نوع ازدواج با شرایط خاصی مورد تأیید قرار گرفته است. این آیه به صراحت بیان میکند که خداوند ازدواج با زنان شوهردار را حرام کرده، اما اجازه میدهد که مردان با زنان دیگر از طریق مال خود، به شرطی که هدف از آن زنا نباشد، ازدواج کنند. در واقع، این آیه بر اهمیت تعیین مهریه و مدت زمان ازدواج تأکید دارد و هیچ اشکالی در توافقات بین طرفین وجود ندارد.
در مقابل، برخی فقها با صیغه ساعتی مخالفت کردهاند و بر این باورند که هدف ازدواج، تشکیل خانواده است و این نوع ازدواج معمولاً برای لذتجویی و رفع نیازهای جنسی در نظر گرفته میشود. با این حال، قوانین ایران، صیغه موقت ساعتی را به رسمیت میشناسد و اجرای آن بدون مشکل ممکن است.
شرایط صیغه ساعتی برای زوجین
برای خواندن صحیح صیغه ساعتی، شرایط خاصی باید رعایت شود. نخستین شرط، عاقل، بالغ و رشید بودن هر دو طرف است. این شرط به این دلیل ضروری است که تعیین مهریه جزء رکنهای صحت صیغه ساعتی محسوب میشود. به علاوه، اجرای صیغه ساعتی با زنی که در عده وفات یا طلاق است، ممنوع است و از نظر شرعی صحیح نمیباشد.
در قانون جدید صیغه موقت، مطابق با ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی، ازدواج با خواهر زن نیز ممنوع بوده و این نوع ازدواج باطل است. همچنین دختر باکره برای خواندن صیغه باید اجازه پدر یا جد پدری خود را داشته باشد. دختر غیر باکره نیازی به این اجازه ندارد. تعیین مهریه و مدت زمان نیز از الزامات دیگر صیغه ساعتی است.
متن صیغه ساعتی
متن صیغه ساعتی میتواند توسط عاقد خوانده شود و عاقد میتواند از طرفین وکالت بگیرد. در این صورت، او ابتدا به وکالت از زن میگوید: «زَوَّجتُ مُوکِّلَتی (نام خانم) مُوَکَّلی (نام آقا) فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ عَلَی المَهر المَعلُوم»، و سپس به وکالت از آقا میگوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلی (نام آقا)». در نهایت، مرد میگوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ».
اگر عاقد فقط از طرف زن وکالت داشته باشد، او میگوید: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم»، و آقا بلافاصله میگوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ». در صورتی که خانم از آقا وکالت بگیرد، متن به این صورت خواهد بود: «زَوَّجتُک نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم»، و آقا نیز میگوید: «قَبِلتُ التزویج لموکِّلی (علی)».
همچنین، پس از تعیین مهریه و مدت، صیغه میتواند بدون حضور عاقد نیز خوانده شود. در این حالت، زن میگوید: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم»، و آقا بلافاصله میگوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ».
عده در صیغه ساعتی
در خصوص عده در صیغه ساعتی باید گفت که عده به مدت زمانی اطلاق میشود که زن پس از پایان ازدواج نمیتواند با مرد دیگری ازدواج کند. در صورتی که در مدت صیغه، دخول صورت نگیرد، نیازی به عده نیست. اما اگر دخول صورت بگیرد، طبق ماده ۱۱۵۲ و ۱۱۵۳ قانون مدنی، عده زن دو طهر است. این بدان معناست که زن باید دو بار عادت ماهیانه شود و پس از پاک شدن، میتواند با مرد دیگری ازدواج کند.
اگر زن عادت ماهیانه نداشته باشد، مدت عده او تنها ۴۵ روز خواهد بود. همچنین، اگر زن حامله باشد، مدت عده او تا پایان زایمان ادامه خواهد داشت و او میتواند پس از وضع حمل با مرد دیگری ازدواج کند. در صورت فوت شوهر، مدت عده زن در صیغه ساعتی مشابه نکاح دائم، ۴ ماه و ۱۰ روز خواهد بود. در هر حال، اگر زن پس از پایان نکاح موقت بخواهد دوباره با همان مرد ازدواج کند، نیازی به نگهداشتن عده نیست.
مدارک لازم برای صدور صیغهنامه ساعتی
برخی از افراد پس از خواندن صیغه ساعتی به دنبال صدور صیغهنامه محضری هستند تا رابطه زوجیت خود را به راحتی اثبات کنند. برای این کار، مدارکی لازم است که شامل موارد زیر است:
- اصل مدارک هویتی زوج و زوجه: شامل شناسنامه و کارت ملی به همراه کپی آنها.
- دو قطعه عکس ۳ در ۴ از زن و مرد.
- اجازهنامه پدر یا جد پدری: در صورتی که دختر باکره باشد و پدر او در قید حیات باشد.
- گواهی فوت پدر: اگر پدر دختر باکره فوت کرده باشد.
- سند طلاق: اگر زن مطلقه باشد، باید سند طلاق خود را به دفترخانه ارائه دهد.
- گواهی فوت همسر: اگر همسر زنی فوت کرده باشد.
صدور صیغهنامه به اثبات رابطه زوجیت کمک میکند و از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری مینماید. توجه داشته باشید که این صیغهنامه باید دارای هولوگرام رسمی و مهر برجسته باشد و توسط دفترخانه صادر شود تا اعتبار قانونی داشته باشد.
در نهایت، صیغه ساعتی با در نظر گرفتن احکام شرعی و شرایط خاص خود، امکان برقراری روابط عاطفی و جنسی را برای افرادی که نمیتوانند ازدواج دائم داشته باشند، فراهم میآورد و با رعایت نکات قانونی و شرعی، میتواند از بروز مشکلات آینده جلوگیری کند.