قانونی اشتغال برای اتباع خارجی در ایران
طبق قانون جمهوری اسلامی ایران، اتباع خارجی برای کار در ایران باید ویزای با حق کار دریافت کنند. این نوع ویزا به ویژه برای کارگران، متخصصان پزشکی، صنعتی و مهندسان صادر میشود و به آنها اجازه میدهد که در ایران فعالیت کاری داشته باشند. برای دریافت ویزای کار، اتباع خارجی باید شرایط مشخصی را که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت امور خارجه تنظیم شده، رعایت کنند.
این شرایط شامل ارائه مدارک مورد نیاز، نظیر قرارداد کاری با یک کارفرمای ایرانی، تأسیس یک شرکت یا کارگاه، یا تأسیس کسبوکار است. همچنین، باید شرایط مربوط به اقامت قانونی و عدم وجود مشکلات امنیتی برای فرد بررسی شود. بهطور کلی، اتباع خارجی باید تمامی قوانین و مقررات کاری کشور ایران را رعایت کنند، از جمله حقوق و مزایای کاری که برای آنها در نظر گرفته شده است.
وزارتخانههای کار و امور اجتماعی و امور خارجه مسئول تنظیم و نظارت بر این فرایندها هستند و اتباع خارجی موظف به رعایت تمامی مقررات و قوانین ایران خواهند بود.
شرایط قانونی اشتغال کارگران خارجی
طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران، شرایط قانونی اشتغال کارگران خارجی به طور دقیق در مواد ۱۲۰ و ۱۲۱ قانون کار تعیین شده است. برای کار در ایران، اتباع خارجی باید ابتدا ویزای با حق کار دریافت کرده و سپس برای اخذ پروانه کار از وزارت کار و امور اجتماعی اقدام کنند.
اما برای تسهیل فرآیند اشتغال کارگران خارجی، وزارت کار به دو شرط مهم توجه دارد:
- اولویت دادن به نیروی کار ایرانی: وزارت کار در ابتدا تلاش میکند تا نیروی کار متخصص ایرانی برای شغل مورد نظر پیدا کند. اگر نیروی متخصص ایرانی برای شغل مورد نظر موجود باشد، اجازه اشتغال به اتباع خارجی داده نمیشود. به این معنا که در صورتی که کارفرما نیروی داخلی را پیدا کند که شرایط و مهارتهای لازم را داشته باشد، کارگر خارجی نمیتواند وارد بازار کار شود.
- سنجش تخصص و مهارت کارگر خارجی: اگر نیروی ایرانی برای شغل در دسترس نباشد، وزارت کار مجوز اشتغال به کارگر خارجی را صادر خواهد کرد. در این مرحله، مهارت و تخصص کارگر خارجی نیز ارزیابی میشود. اگر تخصص و مهارت کارگر خارجی برای شغل مربوطه کافی نباشد، اجازه اشتغال به او داده نخواهد شد.
همچنین، یکی از اهداف مهم اشتغال کارگران خارجی این است که آنها بتوانند مهارتهای خود را به نیروی کار ایرانی منتقل کنند تا در آینده نیروی ایرانی جایگزین نیروی خارجی شود و به تدریج نیاز به نیروی کار خارجی کاهش یابد.
پروانه کار برای اتباع خارجی در ایران
پروانه کار برای اتباع خارجی در ایران بر اساس قانون کار و در راستای تسهیل اشتغال کارگران خارجی صادر میشود. ابتدا، اتباع خارجی میتوانند با درخواست کارفرمای ایرانی یک ویزای با حق کار یک ماهه دریافت کنند. در صورتی که پس از این مدت کارفرما همچنان به نیروی خارجی نیاز داشته باشد، درخواست پروانه کار برای وی به هیات فنی اشتغال وزارت کار ارسال میشود. اگر درخواست تایید شود، پروانه کار یکساله برای تبعه خارجی صادر میگردد. طبق ماده ۱۲۴ قانون کار، اعتبار این پروانه یک سال است و پس از آن باید برای تمدید مجدد آن اقدام شود.
شرایط آسانتر برای اخذ پروانه کار
طبق ماده ۱۲۲ قانون کار، در برخی شرایط ویژه اتباع خارجی میتوانند به راحتی پروانه کار دریافت کنند. این شرایط عبارتند از:
- اقامت مداوم دهساله در ایران: اگر تبعه خارجی بیش از ده سال در ایران اقامت داشته باشد، فرآیند دریافت پروانه کار برای وی آسانتر میشود.
- داشتن همسر ایرانی: اتباع خارجی که همسر ایرانی دارند، در دریافت پروانه کار از شرایط ویژه برخوردار میشوند.
- مهاجران قانونی از کشورهای اسلامی و پناهندگان سیاسی: اگر تبعه خارجی مهاجر قانونی از کشورهای اسلامی باشد یا کارت پناهندگی سیاسی داشته باشد، دریافت پروانه کار برای وی تسهیل میشود.
این شرایط موجب تسهیل در فرآیند اخذ پروانه کار برای اتباع خارجی میشود و در نهایت میتواند به اشتغال آنها در ایران کمک کند.
در چه شرایطی اتباع خارجی مشمول قوانین کار نمی شوند؟
اتباع خارجی در برخی شرایط خاص از مشمول بودن قوانین کار جمهوری اسلامی ایران معاف هستند. این شرایط به شرح زیر میباشند:
- ماموریتهای دیپلماتیک و کنسولی: اتباع خارجی که به عنوان دیپلمات یا در ماموریتهای کنسولی در ایران خدمت میکنند، طبق تایید وزارت امور خارجه از نیاز به دریافت پروانه کار معاف هستند و نیازی به رعایت قوانین کار ندارند.
- کارشناسان و کارکنان سازمان ملل متحد و سازمانهای وابسته: کارشناسان و کارکنانی که برای سازمان ملل متحد یا سازمانهای وابسته به آن فعالیت میکنند، با تایید وزارت امور خارجه میتوانند بدون نیاز به پروانه کار در ایران فعالیت داشته باشند.
- خبرنگاران خارجی: خبرنگاران و کارکنان رسانههای خارجی که در خبرگزاریها و مطبوعات خارجی فعالیت میکنند، با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میتوانند در ایران فعالیت کنند و از شرایط اخذ پروانه کار معاف هستند.
در این موارد، اتباع خارجی نیازی به دریافت پروانه کار از وزارت کار ندارند و میتوانند با تایید نهادهای ذیصلاح فعالیت خود را در ایران ادامه دهند.
