مال منقول چیست ؟
مال منقول یا اموال منقول به آن دسته از اموال اطلاق می‌شود که می‌توان آنها را از مکانی به مکان دیگر جابجا کرد بدون اینکه به آن مال خود یا به محلی که در آن قرار دارد، آسیب وارد شود. به عبارت دیگر، این اموال باید به گونه‌ای منتقل شوند که بدون تغییر در وضعیت یا آسیب رساندن به خود یا به محیط اطراف، به مقصد نقل و انتقال پیدا کنند.
برخی از مصایق اموال منقول شامل موارد زیر می‌شود:
- اتومبیل و دوچرخه: اموالی که به راحتی می‌توان آنها را از یک مکان به مکان دیگر منتقل کرد بدون خسارت یا آسیب.
- گوشی‌های موبایل و دستگاه‌های الکترونیکی: اموال الکترونیکی که می‌توان آنها را به آسانی جابجا کرد و آنها به آسیب نمی‌باشند.
- مبلمان، میز، صندلی و تلویزیون: اموال خانگی که به آسانی می‌توان آنها را از یک اتاق به اتاق دیگر یا از یک مکان به مکان دیگر منتقل کرد.
- لوله‌ها و سیستم‌های تاسیساتی ساختمان: مواد ساختمانی که می‌توان آنها را قبل از نصب به راحتی جابجا کرد بدون اینکه به خود مواد یا به ساختمان آسیب وارد شود.
- کتاب، لوازم التحریر و اسناد: اموالی که می‌توان آنها را از یک مکان به مکان دیگر جابجا کرد بدون تغییر در وضعیت یا آسیب.
مال منقول تفاوت دارد با مال غیر منقول که نمی‌توان آن را به راحتی جابجا کرد و معمولاً به محل خود وابسته است، مانند زمین، ساختمان و غیره که برای انتقال نیاز به تخریب یا تغییر وضعیت دارند.
دسته بندی مال منقول
دسته‌بندی اموال منقول از دیدگاه قانون مدنی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
۱٫ اموالی که ذاتاً منقول هستند:
این دسته شامل اموال ملموسی است که به راحتی از مکانی به مکان دیگر قابل انتقال هستند و این جابجایی نباید به مال یا محیط آنها آسیبی وارد کند. برخی مثال‌های این دسته شامل ماشین، تلفن همراه، لوازم خانگی (میز، صندلی، تلویزیون و غیره) می‌باشند.
۲٫ اموالی که در حکم منقول هستند:
این دسته از اموال شامل مواردی است که به عنوان مال منقول تلقی می‌شوند ولو غیرملموس هستند. این اموال در حکم منقولی در نظر گرفته می‌شوند و حقوق و تعهدات مربوط به آنها نیز به عنوان حقوق منقول حکمی تلقی می‌شوند. موارد زیر از این دسته می‌باشند:
- حقوق عینی منقول: به عنوان مثال، حقوق مالکیت به یک مال منقول، حقوق وثیقه و غیره.
- کلیه حقوق دینی ناشی از معاملات اموال منقول یا غیرمنقول: تمامی حقوق و تعهدات ناشی از معاملاتی مانند فروش یک مالکیت (مثل خسارات یا اجرت المثل) در این دسته قرار می‌گیرند.
- اجرت المثل اموال منقول: وقتی که شخصی از مال منقولی استفاده می‌کند که متعلق به شخص دیگری است، مانند اجرت خودرو.
- خسارات راجع به اموال منقول: حقوق مالک در مورد خسارات وارده به مال منقول (مثل خودرو) نیز از این دسته هستند.
- کلیه حقوق فکری: این شامل حقوقی مانند حق اختراع، حق مالکیت علامت تجاری، حق تألیف و غیره می‌باشد.
در کل، قانون مدنی ایران اموال را به طور کلی به عنوان منقول تلقی می‌کند، به استثنای موارد خاصی که به عنوان غیرمنقول در نظر گرفته شده‌اند. بر اساس این قاعده، هرگاه قانون نص قانونی برای یک موضوع وجود نداشته باشد، مال به عنوان منقول شناخته می‌شود.
آیا طرح دعوای اثبات وقوع بیع در اموال منقول قانونی است؟
در حقوق مدنی، طرح دعوای اثبات وقوع بیع برای اموال منقول و غیرمنقول قانونی است و می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. این دعوا به کسی که مدعی وقوع عقد بیع میان خود و دیگری است (خواهان) اجازه می‌دهد تا اثبات کند که یک معامله صورت گرفته است، حتی در صورتی که سند کتبی مثل مبایعه‌نامه وجود نداشته باشد یا در دسترس نباشد.
در مورد اموال منقول مانند طلا، جواهرات، خودرو و سایر اموال، اثبات وقوع معامله ممکن است با استفاده از قاعده ید صورت گیرد. به این معنا که اگر کسی مالکیت این اموال را در اختیار داشته باشد (مانند تصرف فیزیکی)، او به عنوان مالک معامله شده در نظر گرفته می‌شود، مگر اینکه خلاف آن اثبات شود. این اصل برای اموال منقول به جز خودرو (که نیاز به سند مکتوب دارد) صدق می‌کند.
از طرف دیگر، برای اموال غیرمنقول مانند زمین و سایر ممتلکات ثبتی، اثبات مالکیت معمولاً نیاز به اسناد رسمی دارد که در سوابق ثبتی ثبت شوند.
بنابراین، اگر شما به مالکیت یا وقوع یک عقد بیع برای هر نوع اموال منقول یا غیرمنقول ادعا دارید، می‌توانید با استفاده از قواعد حقوقی و با کمک وکیل، اثبات ادعای خود را در دادگاه انجام دهید و حقوق خود را حفظ کنید.
