مطالبه وعدههای پیش از عقد ازدواج
مطالبه وعدههای پیش از عقد ازدواج موضوع مهمی است که بهویژه در دوران نامزدی و قبل از عقد نکاح به آن توجه میشود. در صورت انصراف یکی از طرفین از ازدواج، شرایط بهشرح زیر است:
۱٫ جایز بودن وعده نکاح
- وعده نکاح به عنوان یک عقد جایز شناخته میشود و هر یک از طرفین میتوانند در هر زمان که بخواهند، آن را فسخ کنند.
- بنابراین، اگر یکی از طرفین از ازدواج منصرف شود، طرف دیگر نمیتواند او را مجبور به ازدواج کند یا از او مطالبه وعدههای پیش از عقد ازدواج کند.
۲٫ عدم قابلیت مطالبه وعدهها
- وعدههایی که در دوران نامزدی بین طرفین داده میشود، مانند تأمین نیازهای مالی، قول ازدواج در آینده، و حمایت روحی و روانی، بهعنوان تعهدات الزامآور شناخته نمیشوند.
- در صورت انصراف یکی از طرفین، طرف دیگر نمیتواند از او بخواهد که به وعدههای خود عمل کند و نیز نمیتواند از او خسارتی مطالبه کند.
۳٫ مسئولیت در صورت فریب
- اگر یکی از طرفین در دوران نامزدی طرف مقابل را فریب دهد یا موجب خسارت او شود، ممکن است مسئول جبران خسارت باشد. این مسئولیت بهعنوان «تسبیب» شناخته میشود و نه به دلیل خلف وعده.
- در این موارد، فرد فریبدهنده ممکن است به دلیل اقدام غیرمنصفانهاش ملزم به جبران خسارت باشد.
۴٫ نتیجهگیری
با توجه به این توضیحات، میتوان نتیجه گرفت که در صورت انصراف از ازدواج، طرفین حق مطالبه وعدههای پیش از عقد ازدواج را ندارند و همچنین نمیتوانند یکدیگر را به انجام وعدهها ملزم کنند. این موضوع به حفظ آزادی اراده و جلوگیری از فشارهای غیرمنصفانه در روابط کمک میکند. در عین حال، هر گونه فریب یا رفتار غیرمنصفانه میتواند منجر به مسئولیتهای قانونی شود.
نکات مهم در خصوص وعده ها و شروط پیش از نکاح
نکات مهم در خصوص وعدهها و شروط پیش از نکاح بهویژه در حقوق ایران، به وضوح در قانون مدنی بیان شده است. در ادامه به بررسی این نکات و موارد مرتبط با وعدهها و هدایای دوران نامزدی میپردازیم:
۱٫ مطالبه هدایای دوران نامزدی
- طبق ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی، در صورت بهم خوردن وصلت، هر یک از طرفین میتوانند هدایایی را که به یکدیگر یا والدین آنها دادهاند، مطالبه کنند.
- اگر عین هدایا موجود باشد، باید بازگردانده شود، فارغ از اینکه هدایا از نوع اموال قابل نگهداری (مانند کیف و کفش) یا غیرقابل نگهداری (مانند خوراکیها) باشند.
۲٫ هدایای مصرفی و قابل نگهداری
- اگر هدایا از نوع اموال مصرفی (مانند شکلات و عطر) بوده و از بین رفته باشند، دیگر قابل مطالبه نیستند.
- اما اگر هدایایی مانند حلقه، که طبیعتاً قابل نگهداری هستند، از بین رفته باشند، طرف میتواند قیمت آنها را مطالبه کند، مگر اینکه ثابت شود که بدون تقصیر او از بین رفته است.
۳٫ تأثیر فوت بر هدایای دوران نامزدی
- اگر بهم خوردن نامزدی به واسطه فوت یکی از طرفین باشد و عین هدایا موجود نباشد، دیگر نیازی به بازگرداندن هدایایی نیست.
۴٫ شیربها
- وجه نقد یا غیرنقدی که داماد به خانواده عروس به عنوان شیربها پرداخت میکند، در حکم هدیه تلقی شده و طبق قواعد هدایای نامزدی قابل استرداد است.
۵٫ عکسها و نامهها
- عکسها و نامههایی که بین طرفین رد و بدل شده نیز هدیه محسوب میشوند و در صورت به هم خوردن نامزدی قابل استرداد هستند.
- اما اگر این موارد از بین رفته باشند، نمیتوان بهدلیل تلف آنها خسارتی مطالبه کرد، مگر اینکه عکسها ارزش مالی خاصی داشته باشند.
۶٫ عدم ایجاد علقه زوجیت
- وعده ازدواج به خودی خود علقه زوجیت ایجاد نمیکند و بنابراین اگر طرفین به یکدیگر قول ازدواج بدهند، این مسأله باعث نمیشود که آنها را زن و شوهر بدانند.
- در صورتی که رابطه نامشروع بین طرفین وجود داشته باشد، مطابق ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی، مجازاتهایی مانند تا ۹۹ ضربه شلاق برای آنها در نظر گرفته میشود.
۷٫ نتیجهگیری
این نکات بهطور کلی نشاندهنده این است که وعده نکاح و هدایای دوران نامزدی از لحاظ حقوقی دارای شرایط خاصی هستند که نیاز به توجه و آگاهی از حقوق و وظایف طرفین دارد. شناخت این نکات میتواند در حفظ حقوق طرفین و جلوگیری از مشکلات حقوقی در آینده بسیار مؤثر باشد