نحوه رسیدگی قضایی به جرائم پزشکی
قصور پزشک یعنی چه؟
قصور پزشکی به وقوع آمدن خطاها یا سهل انگاری‌هایی از سوی پزشکان یا سایر متخصصان پزشکی در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی اشاره دارد. این خطاها ممکن است منجر به آسیب‌های جسمی یا روحی به بیماران شوند و مسئولیت قانونی آن به عهده پزشک یا متخصص مربوطه قرار می‌گیرد.
قصور پزشکی نشان دهنده نقض استانداردهای حرفه‌ای و اخلاقی در ارائه خدمات پزشکی است. این موضوع می‌تواند از جلوگیری از آسیب به بیماران و حفظ اعتماد عمومی به حرفه پزشکی بسیار مهم باشد. در صورت وقوع قصور پزشکی، بیماران حق دارند که از طریق دادگاه‌ها و سیستم قضایی ادعای خسارت و تعویض را مطرح کنند و از این طریق به احقاق حق خود بپردازند
قصور پزشکی می‌تواند به شکل‌های مختلفی رخ دهد و موجب آسیب به بیماران شود. برخی از این شکل‌ها که به عنوان نمونه‌های قصور پزشکی مطرح می‌شوند عبارتند از:
- تشخیص اشتباه یا عدم تشخیص: وقوع اشتباه در تشخیص بیماری یا عدم تشخیص صحیح آن می‌تواند منجر به درمان نامناسب و آسیب بیشتر به بیمار شود.
- نقض رازداری پزشک و بیمار: افشای اطلاعات شخصی و حریم خصوصی بیمار توسط پزشک بدون موافقت آن بیمار می‌تواند به عنوان قصور پزشکی مطرح شود.
- عدم سفارش تست‌های آزمایشگاهی مناسب: عدم درخواست یا سفارش تست‌های آزمایشگاهی مناسب برای تشخیص بیماری می‌تواند موجب تأخیر در تشخیص و درمان مناسب شود.
و موارد دیگر. در هر صورت، افشای اطلاعات بیمار توسط پزشک بدون موافقت آن، عملی غیرقانونی است و می‌تواند منجر به مجازاتی شدید شود، همانطور که در ماده ۶۴۸ قانون ذکر شده است.
مراحل و نحوه رسیدگی قضایی به جرائم پزشکی
رسیدگی به جرائم پزشکی معمولاً از مراحل زیر تشکیل می‌شود:
- ثبت شکایت یا گزارش تخلف: شروع فرایند رسیدگی به جرائم پزشکی ممکن است با ثبت شکایت توسط بیمار یا سایر افراد مستقیماً آسیب دیده، یا با گزارش تخلف از طرف مراجع مختلف از جمله سازمان نظام پزشکی آغاز شود.
- بررسی و تحقیق: پس از ثبت شکایت یا گزارش تخلف، مراجع مربوطه اقدام به بررسی و تحقیق در مورد موارد اعلام شده می‌کنند. این مرحله شامل جمع‌آوری شواهد، مستندات، و شنوایی از طرفیان مختلف ممکن است.
- ارجاع به شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت: در صورت عدم توافق میان طرفین یا جمع‌آوری شواهد کافی برای تصمیم‌گیری، پرونده به شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت ارجاع می‌شود. این شورا به دنبال رسیدن به توافق و صلح بین طرفین است.
- ارجاع به دادسرای انتظامی پزشکان: اگر توافقی در شورای حل اختلاف به دست نیاید، پرونده به دادسرای انتظامی پزشکان ارجاع می‌شود. در اینجا، مسائل مورد اختلاف با استفاده از شواهد و مدارک مورد بررسی قرار می‌گیرد و دادگاه تصمیم‌گیری می‌کند.
- دفاع در دادگاه: در صورت ارجاع پرونده به دادگاه، پزشک یا وکیل مدافع او می‌توانند با تهیه شواهد و مدارک مناسب و ارائه دفاع موثر به دادگاه، در دفاع از موکل خود در برابر اتهامات مطرح شده مشارکت کنند.
- تصمیم دادگاه و اجرای حکم: پس از بررسی دعواها و شواهد مطرح شده در دادگاه، دادگاه تصمیم‌نامه خود را صادر می‌کند. در صورت صدور حکم علیه پزشک، ممکن است مجازاتی نظیر توبیخ، تعلیق از طبابت، یا ابطال پروانه پزشکی اعمال شود.
در کل، رسیدگی به جرائم پزشکی به شکلی دقیق و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه انجام می‌شود تا حقوق طرفین حفظ شده و عدالت به نحو مطلوبی اجرا شود.
سوالات متداول
- چه مواردی جزء قصورات پزشکی هستند؟
مواردی که جزء قصورات پزشکی محسوب می‌شوند عبارتند از:
- تشخیص اشتباه یا عدم تشخیص: اشتباه در تشخیص بیماری یا عدم تشخیص صحیح آن می‌تواند به آسیب‌های جدی بیمار منجر شود.
- نقض رازداری پزشک و بیمار: افشای اطلاعات شخصی یا پزشکی بیماران بدون موافقت آنها قانونی نیست و می‌تواند به مشکلات حقوقی برای پزشک منجر شود.
- عدم سفارش تست‌های آزمایشگاهی مناسب: عدم درخواست یا پیشنهاد تست‌های آزمایشگاهی مناسب برای تشخیص بیماری می‌تواند به تاخیر در درمان یا عدم تشخیص صحیح منجر شود.
- اشتباه خواندن یا نادیده گرفتن نتایج آزمایشات: نادیده گرفتن نتایج آزمایشات یا اشتباه در تفسیر آنها می‌تواند به تشخیص نادرست و در نتیجه درمان نامناسب منجر شود.
- درمان غیرمجاز یا عدم رضایت آگاهانه بیمار: انجام درمان‌های غیرمجاز یا عدم اطلاع رسانی به بیمار در مورد ریسک‌ها و فواید ممکن درمان‌ها می‌تواند به مسائل حقوقی منجر شود.
- انجام عمل جراحی غیرضروری: انجام عمل جراحی‌هایی که به طور غیرضروری و بدون دلیل پزشکی لازم انجام می‌شوند می‌تواند به مشکلات حقوقی برای پزشک منجر شود.
- اشتباهات در جراحی: اشتباهاتی که در فرآیند جراحی انجام می‌شود می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ بیمار منجر شود.
- تجویز داروهای نامناسب: تجویز داروهای نامناسب یا با دوزهای اشتباه می‌تواند به عوارض جانبی جدی برای بیماران منجر شود.
- ترخیص زودرس از یک مرکز پزشکی: ترخیص زودرس از بیمارستان یا مرکز درمانی می‌تواند به تشخیص ناصحیح و تشدید بیماری منجر شود.
- عدم ثبت یا گرفتن شرح حال نامناسب بیمار: عدم ثبت شرح حال صحیح بیمار می‌تواند به اشتباهات در تشخیص و درمان منجر شود.
- ارائه برنامه درمان با تأخیر: تأخیر در ارائه برنامه درمانی مناسب می‌تواند به تشدید بیماری یا عوارض جدی بیمار منجر شود.
- افشای اطلاعات شخصی بیمار توسط پزشک: افشای اطلاعات شخصی یا پزشکی بیماران بدون موافقت آنها می‌تواند به مشکلات حقوقی برای پزشک منجر شود.
این موارد تنها بخشی از قصورات پزشکی است و در هر مورد، باید با دقت و توجه به شرایط خاص آن مورد، اقدامات لازم صورت گیرد.
- پزشکان درصورت بروز قصور پزشکی در چه حوزه‌هایی مسئولیت خواهند داشت؟
مسئولیت پزشکان در صورت بروز قصور پزشکی در چند حوزه قابل تقسیم است:
- مسئولیت کیفری: اگ ر عملکرد یک پزشک به عنوان نتیجه‌ای از سهل‌انگاری یا نقض قوانین و استانداردهای پزشکی، به آسیب یا مرگ بیمار منجر شود، پزشک ممکن است در برابر دادگاه کیفری مسئولیت پذیرفته و مجازاتی مانند جریمه یا حبس را تحمل کند.
- مسئولیت مدنی: در صورتی که بیمار یا خانواده‌اش معتقدند که قصور پزشکی به آنها آسیب رسانده است، می‌توانند از طریق دعوایی مدنی از پزشک خسارت دریافت کنند. در این حالت، پزشک ممکن است مجبور شود خسارت‌های مالی و غیرمالی به بیمار یا خانواده‌اش جبران کند.
- مسئولیت انتظامی: در بعضی موارد، مسائل پزشکی به عنوان تخلفات انتظامی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این صورت، سازمان‌ها و سازمان‌های نظام پزشکی مسئول می‌توانند تحقیق کنند و اگر لازم باشد، مجازات‌هایی مانند تعلیق مجوز پزشکی را برای پزشک تعیین کنند.
در هر حالت، مسئولیت پزشک به موارد و شرایط خاص هر پرونده و مقررات قانونی مربوطه وابسته است و نیاز به بررسی دقیق دارد.
