نکات حقوقی فنی و ماهوی در تنظیم قراردادها
نکات حقوقی فنی و ماهوی به معنای نکات در متن قرارداد که ناظر به عنوان قرارداد و ارکان قرارداد و الفاظ قرارداد و قوانین حاکم بر قرارداد و عرف ها و امور بنایی قرارداد و بار اثبات قرارداد و ادله اثبات قرارداد است که باید در تنظیم قرارداد رعایت شوند :
عنوان قرارداد یکی از عناصر مهم در تعیین ماهیت و محتوای قرارداد است. انتخاب عنوان مناسب برای قرارداد، به طور مستقیم تأثیرگذار بر تفسیر و اجرای آن دارد. عنوان باید با دقت و بر اساس ماهیت و محتوای واقعی رابطه حقوقی طرفین انتخاب شود تا به درستی تعیین کننده اهداف و تعهدات قرارداد باشد.
گاهی عنوان قرارداد می‌تواند متناسب با ماهیت رابطه حقوقی باشد و به طور واضح محتوای آن را نشان دهد. اما در موارد دیگر، به دلیل پیچیدگی یا مبهمی ماهیت رابطه حقوقی، عنوان قرارداد به شکلی مبهم و کلی انتخاب می‌شود تا انعطاف بیشتری در تفسیر و اجرای قرارداد وجود داشته باشد.
به هر حال، تعیین عنوان مناسب برای قرارداد نیازمند دقت و شناخت کافی از ماهیت رابطه حقوقی است و وکیل یا حقوقدان متخصص باید با توجه به شرایط و مسائل مربوطه، عنوان قرارداد را انتخاب کند که به بهترین نحو ممکن ماهیت و اهداف قرارداد را منعکس کند.
ارکان متن قرارداد
این ارکان نوشتاری اساسی و حیاتی در تمامی قراردادها وجود دارند و تعیین شروط ضمن عقد نیز به عنوان یک رکن مهم از این ارکان به شمار می‌آید. دقت در تعیین و ذکر این ارکان در متن قرارداد، تضمین می‌کند که تمامی شرایط و تعهدات طرفین به صورت واضح و روشن در قرارداد مشخص شود و ابهاماتی در آینده ایجاد نشود.
از آنجا که شروط ضمن عقد می‌توانند بسیار متنوع و جزئی باشند، معمولاً این شروط زیر عنوان “شروط ضمن عقد” یا “شرایط ویژه” در متن قرارداد ذکر می‌شوند. این شروط ممکن است شامل زمان تحویل، شرایط پرداخت، شرایط فنی، شرایط قانونی و غیره باشند که از مهمترین مواردی هستند که باید در نظر گرفته شوند.
توجه به این نکات باعث می‌شود که قراردادها به شکل واضح و کامل تر تدوین شده و مسائل احتمالی در آینده کاهش یابد.
در قراردادها باید هر یک از ارکان متن قرارداد به خوبی تنظیم و نوشته شود :
در قسمت طرفین قرارداد باید مشخصات کامل و شناسنامه ای و کد ملی و آدرس و شماره تلفن و اقامتگاه طرفین ذکر شود. مضافاً باید مشخص شود امضا کننده یه قرارداد نماینده است یا اصیل. این موضوع خصوصاً در قرارداد با شرکت ها اشکالاتی را به وجود آورده است. مثلاً باید نوشت طرف اول : شرکت … با نمایندگی آقای … نه این که بنویسیم طرف اول : آقای … نماینده و مدیر عامل شرکت …
موضوع و مبلغ قرارداد باید به نحوی واضح و کامل مشخص شوند که هر دو طرف از تعهدات و حقوق خود آگاهی داشته باشند و هیچگونه ابهامی در این مورد ایجاد نشود. اگر موضوع و مبلغ قرارداد به طور دقیق و معین مشخص نشوند، قرارداد ممکن است به بطلان برسد یا تفسیرهای مختلفی ایجاد شود که باعث اختلافات و اختلافات بین طرفین گردد.
در طراحی قرارداد، موضوع قرارداد (موضوع اصلی معامله) و مبلغ (قیمت یا مقدار معامله) باید به شکل دقیق و مشخص در قرارداد تعریف شوند و این دو باید با هم ارتباط مستقیم و بی‌ابهام داشته باشند. اگر موضوع قرارداد و مبلغ آن به صورت معین نشده و ابهام وجود داشته باشد، می‌تواند به بطلان قرارداد منجر شود و در صورت بروز اختلافات، تفسیر قرارداد برای داوری و حل اختلاف اهمیت دارد که در آن نیز وضوح و دقت در موضوع و مبلغ قرارداد به عنوان معیارهای اساسی در نظر گرفته می‌شوند.
قسمت شروط ضمن عقد یکی از مهمترین بخش‌های قرارداد است که باید با دقت و دقت بسیاری تدوین شود. این قسمت امکان اضافه کردن توافقات تکمیلی، تنظیم مسئولیت‌ها، تعیین مواعد و زمان‌ها، تعیین میزان خسارات و تضمین اجراها را فراهم می‌کند.
ضمانت اجرا از جمله نکات بسیار حیاتی است که در این قسمت باید به دقت تنظیم شود، زیرا این ضمانت اجرا باید به تعهدات خاص و مشخصی که در قرارداد ذکر شده‌اند، مرتبط باشد و نباید به طور کلی یا بی‌معنی تعیین شود. همچنین، مواردی مانند تعیین حق حبس و گروکشی تعهدات، سلب حقوق، و انتخاب مکان و شیوه داوری نیز باید در این بخش مورد توجه قرار گیرند.
بسیار مهم است که در تدوین شروط ضمن عقد، همه حالت‌ها و فرضیات ممکنه مورد بررسی و پیش‌بینی قرار گیرد تا در صورت بروز هرگونه وقایع، قرارداد بتواند به صورت کامل و کارآمدی اجرا شود و اختلافات حل شوند. استفاده از اصطلاحات دقیق و بی‌ابهام نیز از جمله مواردی است که باید در نگارش این بخش رعایت شود.
در قسمت شروط ضمن عقد، امکان مطرح کردن شرایط مرتبط با ثمن و عوض قرارداد وجود دارد که می‌تواند مسائلی از جمله پرداخت ثمن با چک یا سفته، تعیین افراد ظهرنویس، و شرایط مربوط به وصول ثمن را مورد بررسی قرار دهد.
بسیار مهم است که در تدوین این شروط، دقت و توجه لازم را به نکات حقوقی و قوانین مربوطه داشته باشیم. استفاده از اصطلاحات و فرمول‌های دقیق و معلوم به منظور جلوگیری از ناهمخوانی‌ها و ابهامات در آینده، حیاتی است. همچنین، توجه به مواد مربوط به مسائلی مانند مدت اعتبار چک و سفته و شرایط آنها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در نهایت، تأکید می‌شود که قرارداد باید به نحوی تنظیم شود که هیچگونه ابهامی در مورد تبدیل چک یا سفته به واحد پرداخت ثمن نداشته باشد و تعهدات طرفین به وضوح مشخص شود.
شرط‌هایی مانند فسخ قرارداد در صورت عدم پرداخت زمانی یا عدم تسلیم چک‌های ثمن می‌تواند در قسمت شروط ضمن عقد قرار گیرد. اینگونه شرایط، توافقات تکمیلی را مشخص کرده و حقوق و تعهدات هر طرف را در مواجهه با عدم انجام تعهدات مقرر، تعیین می‌کند.
همچنین، اهمیت دقت در صورت نوشتاری قرارداد در اینجا نیز بسیار بالاست. اصطلاحات و کلمات به کار رفته باید به گونه‌ای باشند که هیچگونه ابهامی در مورد حقوق و تعهدات طرفین ایجاد نکنند و تدابیر لازم برای جلوگیری از سوءاستفاده و تفسیرهای مختلف از قرارداد باید در نظر گرفته شود.
برای جلوگیری از انتقال چک به اشخاص ثالث و حفظ حقوق خود، بهتر است علاوه بر خط زدن قید حواله کردن، در قرارداد و هم بر روی خود چک نیز بنویسید: “غیر قابل انتقال به اشخاص ثالث”. این کار می‌تواند در جلوگیری از سوءاستفاده و انتقال چک به دیگران بدون اجازه شما موثر باشد و حقوق شما را تضمین کند.
چینش و ترتیب مواد و تبصره‌های قرارداد می‌تواند تأثیر مهمی در تفسیر و اجرای قرارداد داشته باشد. به عنوان مثال، استفاده از رنگ در ذیل مواد مختلف می‌تواند به تمییز و روشنی در متن قرارداد کمک کند و درک مواد را ساده‌تر کند. همچنین، قراردادهای حاوی شروط ضمن عقد می‌توانند از این روش برای بیان وضعیتی خاص یا رویکرد خاص استفاده کنند. این چینش و ترتیب موارد در زیر هر یک از ارکان نوشتاری قرارداد نه تنها به وضوح و روشنی درک مواد کمک می‌کند، بلکه ممکن است تأثیر مهمی در تفسیر و اجرای آنها داشته باشد.
