ولی قهری در حقوق مدنی ایران

ولی قهری در حقوق مدنی ایران

ولی قهری به فردی اطلاق می‌شود که طبق قانون، اختیار و مسئولیت اداره امور شخصی را بر عهده دارد که به دلیل سن پایین یا ناتوانی قادر به مدیریت امور خود نیست. قهری به معنای اجباری یا الزام‌آور است و نشان‌دهنده این است که این ولایت بر اساس قانون و نه انتخاب یا قرارداد صورت می‌گیرد.

تعریف ولی قهری

ولی قهری در حقوق مدنی ایران شامل پدر و پدر بزرگ پدری است. هر دو این افراد به طور قانونی حق ولایت بر فرزند را دارند، اما:

• عرفاً و عملاً ولایت پدر بر پدر بزرگ مقدم است.
• در صورتی که پدر زنده باشد، پدربزرگ معمولاً در امور کودک دخالتی نمی‌کند، مگر در شرایط خاص (مانند ناتوانی یا عدم صلاحیت پدر).

اختیارات ولی قهری

ولی قهری اختیارات گسترده‌ای در امور کودک دارد، از جمله:

1. امور مالی:
   • مدیریت اموال و دارایی‌های کودک.
   • حفظ و افزایش اموال کودک با رعایت مصالح او.
2. امور شخصی:
   • تعیین محل سکونت.
   • تصمیم‌گیری در مسائل مربوط به تحصیل و تربیت.
3. نمایندگی قانونی:
   • امضای قراردادها و انجام امور قانونی به نمایندگی از کودک.

محدودیت‌ها

ولی قهری موظف است تمامی اختیارات خود را در راستای مصلحت کودک اعمال کند. در غیر این صورت، دادگاه می‌تواند نظارت یا حتی محدودیت‌هایی در اختیارات او اعمال کند.

اگر سؤال دیگری دارید یا به جزئیات بیشتری نیاز دارید، بفرمایید.

 

ولایت قهری چه اختیاراتی را از طرف کودک به ولی اش می سپارد؟

ولایت قهری اختیاراتی را از طرف کودک به ولی قهری (پدر و پدربزرگ پدری) می‌دهد که شامل مدیریت و تصمیم‌گیری در امور شخصی، مالی و حقوقی کودک است. این اختیارات برای حفظ منافع و حمایت از کودک، به دلیل ناتوانی او در مدیریت امورش، به ولی قهری واگذار می‌شود.

اختیارات ولی قهری:

1. امور شخصی کودک:
   • تصمیم‌گیری درباره محل زندگی کودک.
   • تعیین نحوه تحصیل و تربیت کودک.
   • مراقبت و حمایت جسمی و روانی از کودک.
   • رضایت برای ازدواج کودک (در مواردی که قانون لازم بداند).
2. امور مالی کودک:
   • مدیریت دارایی‌ها و اموال کودک.
   • انجام اقدامات لازم برای حفظ و رشد دارایی‌های کودک.
   • فروش یا اجاره اموال کودک، در صورتی که برای مصلحت کودک باشد.
   • دریافت و نگهداری از حقوق مالی کودک، مانند ارث یا مستمری.
3. امور حقوقی کودک:
   • نمایندگی کودک در انجام امور قانونی مانند امضای قراردادها.
   • پیگیری دعاوی حقوقی و کیفری به نمایندگی از کودک.
   • تصمیم‌گیری درباره توافقات مالی یا غیرمالی مرتبط با کودک.

تعهدات ولی قهری:

ولی قهری موظف است تمام اقدامات خود را در راستای مصلحت کودک انجام دهد. اگر ثابت شود که ولی قهری به ضرر کودک عمل می‌کند یا از اختیارات خود سوءاستفاده می‌کند:

• دادگاه می‌تواند برای حفاظت از منافع کودک، ولی قهری را محدود کند یا قیم منصوب کند.

محدودیت‌ها:

• ولی قهری نمی‌تواند بدون اجازه دادگاه اقدام به فروش اموال غیرمنقول کودک کند، مگر در مواردی که قانون اجازه داده باشد.
• هرگونه عملی که به ضرر منافع کودک باشد، خلاف قانون است و قابل پیگیری.

 

تفاوت ولایت و حضانت در حقوق مدنی ایران به نوع اختیارات و مسئولیت‌هایی که به والدین یا ولی قانونی واگذار می‌شود، برمی‌گردد.

تعریف و تفاوت‌ها:

1. ولایت:
   • به معنای حق و مسئولیت تصمیم‌گیری درباره امور مالی و حقوقی کودک است.
   • شامل مدیریت اموال و انجام اعمال حقوقی به نمایندگی از کودک می‌شود.
   • ولی قهری (پدر و پدربزرگ پدری) حق ولایت دارند.
   • بیشتر به جنبه‌های مالی و حقوقی مربوط است تا امور نگهداری روزمره.
2. حضانت:
   • به معنای حق و تکلیف نگهداری و تربیت کودک است.
   • شامل مسئولیت مراقبت از کودک و تأمین نیازهای روزمره او (مانند خوراک، پوشاک، تحصیل و تربیت) است.
   • حضانت هم حق و هم وظیفه والدین است، و حتی اگر یکی از والدین از حضانت محروم شود، همچنان مسئولیت تأمین نیازهای کودک بر عهده او باقی می‌ماند.

مقایسه جزئی‌تر:

ویژگی	ولایت	حضانت
موضوع	امور مالی و حقوقی کودک	نگهداری، تربیت و مراقبت روزمره کودک
اشخاص مسئول	پدر و پدربزرگ پدری (ولی قهری)	پدر و مادر
انتقال‌پذیری	به طور ارثی به ولی بعدی منتقل می‌شود	قابل انتقال به دیگری نیست
حقوق و تکالیف	بیشتر به اختیارات مالی و قانونی مربوط است	بیشتر به مسئولیت نگهداری و تربیت مربوط است
امکان واگذاری	با قیمومت یا نظارت دادگاه ممکن است	واگذاری به طور دائم ممکن نیست

نکات مهم:

1. حضانت مادر:
   • در قوانین جدید، مادری که حضانت فرزند را بر عهده دارد، می‌تواند برای دریافت نفقه فرزند از طرف او اقدام کند. این موضوع نشان‌دهنده ترکیب اختیارات حضانت و ولایت در برخی موارد است.
2. تفکیک اختیارات:
   • حضانت به نگهداری و تربیت مربوط می‌شود و ولی قهری اختیار تصرف در اموال و تصمیم‌گیری‌های مالی و حقوقی کودک را دارد.
3. الزام حضانت:
   • حضانت نه‌تنها یک حق بلکه یک تکلیف قانونی است و والدین نمی‌توانند از آن صرف‌نظر کنند.

چه کسانی تحت سرپرستی ولی قهری قرار می گیرند؟