موانع نکاح
- ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران قوانینی در مورد ممنوعیت نکاح با اقارب نسبی تعیین می‌کند. این ماده بیان می‌کند که نکاح با برخی از اقارب نسبی، حتی اگر قرابت از راه شبهه یا زنا باشد، ممنوع است. این اقارب نسبی شامل پدر و اجداد، مادر و جدات، فرزندان و اولاد هر قدر که پایین بروند، برادر و خواهر و اولاد آنها تا هر قدر که پایین بروند، عمات و خالات خود، و همچنین عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات می‌شوند.
هدف از این ممنوعیت‌ها ازدواجهایی که ممکن است منجر به تداخل‌های خانوادگی یا اختلافات حقوقی و اجتماعی شوند، جلوگیری است. این مقررات به منظور حفظ سلامت خانواده و جامعه و اطمینان از احترام به قوانین اخلاقی و اجتماعی تنظیم شده‌اند.
- ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران در مورد قرابت رضاعی تعیین می‌کند که این نوع قرابت در حیث حرمت نکاح، در حکم قرابت نسبی قرار دارد و باید مشروط به موارد خاصی باشد. به عنوان مثال، برای اینکه قرابت رضاعی ایجاد شود، شرایط زیر باید برقرار باشد:
- طفل باید لااقل یک شبانه‌روز (۲۴ ساعت) یا ۱۵ دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد.
- طفل باید در این مدت از شیر یک زن و از شوهری خاص که به عنوان پدر معتبر شناخته می‌شود، شیر بخورد. به عبارت دیگر، شیر خوردن از زن دیگر یا شیر خوردن از شوهر دیگر در این مدت موجب قرابت رضاعی نمی‌شود.
- مقدار شیری که طفل مصرف کرده است، باید از یک زن و از یک شوهر باشد.
قرابت رضاعی به عنوان یک نوع قرابت خاص، در اسلام و قانون مدنی ایران تنظیم شده است و دارای اهمیتی اخلاقی و حقوقی می‌باشد. این مفاد به منظور تعیین حقوق و واجبات افراد در قرابت‌های مشخص و تأمین احترام به حقوق اشخاص در جامعه معین شده‌اند.
- قرابت سببی به وسیله ازدواج ایجاد می‌شود و شامل ممنوعیت ازدواج با مادر زن و مادر شوهر، پدر زن و پدر شوهر، دختر زن (در صورت نزدیکی) با زن می‌شود. این ممنوعیت‌ها در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به منظور جلوگیری از ایجاد قرابت‌های نامناسب و تداخل‌های خانوادگی تنظیم شده‌اند.
همچنین، به موجب ماده ۱۰۴۸ این قانون، ازدواج بین دو خواهر (خواهر زن با خواهر زن) ممنوع است، حتی اگر این ازدواج به عنوان “عقد منقطع” انجام شده باشد. این ماده نیز جهت حفظ حقوق و اختلافاتی که در قرابت‌های خواهرانه ممکن است پیش بیاید، تنظیم شده است.
- ماده ۱۰۵۰ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌کند که اگر کسی با دانش و آگاهی از وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح با یک زن شوهردار یا با یک زن که در عده طلاق یا در عده وفات همسر قبلی است ازدواج کند، این ازدواج باطل است و آن زن به طور مطلق برای همیشه برای او حرام می‌شود.
این مفاد به منظور جلوگیری از ازدواج‌های نامناسب و تداخل در حقوق خانوادگی و اجتماعی تنظیم شده‌اند. همچنین، این مقررات به منظور تشویق به احترام به حقوق زنان و مردان در ازدواج و ارث‌بری بوده و از تداخل در امور خانوادگی جلوگیری می‌کنند.
آثار عقد نکاح
در ازدواج اسلامی و قانونی، هر طرف دارای حقوق و تکالیفی است که متعهد به اجرای آنها می‌شود.
آثار مالی ازدواج شامل مواردی مانند مهریه و نفقه است. مهریه به عنوان یک تعهد مالی از سوی شوهر به همسر در عقد نکاح تعیین می‌شود و نفقه نیز به منظور تأمین نیازهای زن و خانواده از طریق مسکن، پوشاک، و نیازهای متعارف دیگر در طول زندگی زن تعیین می‌شود.
آثار غیر مالی ازدواج شامل تکالیف اخلاقی و اجتماعی هر طرف در زندگی مشترک است. این شامل حسن معاشرت، معاونت در حفظ مبانی خانواده، و تربیت فرزندان می‌شود. همچنین، در مواردی مانند تمکین عام و خاص، زن به موجب این تکالیف موظف به پذیرش ریاست شوهر و همچنین اقامت در مسکن تعیین شده توسط شوهر می‌باشد.
این حقوق و تکالیف ازدواج به منظور حفظ و تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی و تضمین حقوق زنان و مردان تعیین شده‌اند. تعهد به اجرای این حقوق و تکالیف به منظور ایجاد یک زندگی خانوادگی سالم و موفق از اهمیت بسیاری برخوردار است.
