تفاوت شرکت سهامی عام و خاص

در ایران، شرکت‌ها به دو نوع سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می‌شوند، و هر کدام از این دو نوع شرکت دارای ویژگی‌ها و مزایا و معایب خاص خود هستند. در ادامه، تفاوت‌های اصلی بین شرکت‌های سهامی عام و سهامی خاص را شرح می‌دهم:

1. مالکیت سهام:
   • شرکت سهامی عام: در این نوع شرکت، سهام‌ها به صورت عمومی و باز به عموم مردم عرضه می‌شود. علاوه بر موسسان اصلی، افراد دیگر نیز می‌توانند سهام شرکت را خریداری کنند.
   • شرکت سهامی خاص: در این نوع شرکت، سهام‌ها به محدوده معینی از افراد یا شرکت‌ها عرضه می‌شود و به عبارت دیگر، مالکان و مسئولان شرکت به طور خصوصی مشخص می‌شوند.
2. شرکت‌های دولتی:
   • شرکت سهامی عام: اغلب شرکت‌های دولتی به عنوان شرکت‌های سهامی عام تأسیس می‌شوند و دولت بخش عظیمی از سهام این شرکت‌ها را در اختیار دارد.
   • شرکت سهامی خاص: برخی از شرکت‌های دولتی به عنوان شرکت‌های سهامی خاص تأسیس می‌شوند و سهام آنها به صورت محدود به عموم عرضه نمی‌شود و در اغلب موارد توسط دولت یا افراد مشخصی در اختیار دارند.
3. نوع فعالیت:
   • شرکت سهامی عام: ممکن است در این نوع شرکت‌ها فعالیت‌های متنوعی از جمله حمل و نقل، تولید، خدمات، تجارت، و غیره انجام شود.
   • شرکت سهامی خاص: معمولاً شرکت‌های سهامی خاص در حوزه‌های خاصی مانند بانکداری، بیمه، صنعت‌های مختلف، و غیره فعالیت می‌کنند.
4. شفافیت مالی:
   • شرکت سهامی عام: این نوع شرکت‌ها معمولاً مکرراً موظف به انتشار گزارش‌های مالی و عملکرد خود به عموم مردم هستند و تحت نظارت بیشتری قرار دارند.
   • شرکت سهامی خاص: شرکت‌های سهامی خاص ممکن است در انتشار اطلاعات مالی و عملکرد خود به شکلی کمتر شفاف عمل کنند و در بسیاری از موارد تحت نظارت کمتری قرار دارند.

تفاوت‌های اصلی بین شرکت‌های سهامی عام و سهامی خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت در ایران به شرح زیر است:

1. تعداد سهامداران:
   • شرکت سهامی عام: در این نوع شرکت، تعداد سهامداران به صورت عمومی و باز است و افراد دیگر می‌توانند به عنوان سهامدار در شرکت عضو شوند.
   • شرکت سهامی خاص: تعداد سهامداران در این نوع شرکت محدود و مشخص است و به عبارت دیگر، سهامداران به صورت خصوصی و معین انتخاب می‌شوند.
2. نوع معاملات سهام:
   • شرکت سهامی عام: سهام‌های شرکت سهامی عام به طور عمومی قابل خرید و فروش برای عموم مردم هستند.
   • شرکت سهامی خاص: سهام‌های شرکت سهامی خاص به صورت محدود به سهامداران معین فروخته می‌شوند و انتقال سهام به افراد دیگر ممکن نیست مگر اینکه این انتقال با موافقت سهامداران دیگر و تشکیل مجمع عمومی انجام شود.
3. حداقل سرمایه اولیه:
   • شرکت سهامی عام: برای تأسیس شرکت سهامی عام، حداقل سرمایه‌ای نیاز است که ممکن است متغیر باشد و بسته به نوع شرکت و مقررات مربوطه متفاوت باشد.
   • شرکت سهامی خاص: حداقل سرمایه‌ای برای تأسیس شرکت سهامی خاص وجود دارد که معمولاً به اندازه کافی بزرگتر از حداقل سرمایه سهامی عام است.
4. پرداخت سرمایه:
   • شرکت سهامی عام: در شرکت‌های سهامی عام، سرمایه نقدی اعضای شرکت باید به حساب شرکت واریز شود.
   • شرکت سهامی خاص: در برخی از شرکت‌های سهامی خاص، امکان ورود به شرکت با سرمایه‌گذاری غیرنقدی (مثلاً با ارائه اموال و دارایی‌های غیرنقدی) نیز وجود دارد.
5. استانداردهای حسابداری:
   • شرکت سهامی عام: در اغلب موارد، شرکت‌های سهامی عام موظف به رعایت استانداردهای حسابداری و انتشار گزارشات مالی به شکل عمومی هستند.
   • شرکت سهامی خاص: شرکت‌های سهامی خاص ممکن است در انتشار اطلاعات مالی و حسابداری به شفافیت کمتری عمل کنند و در تعیین استانداردهای حسابداری مختص خود باشند.