در این مقاله تعدادی از نکات کلیدی حقوقی حوزه خانواده را که نیاز هست تا بدانید را بیان می کنیم:
۱- در صورتی مرد میتواند مانع از ادامه ی کار همسر خود شود که شغل زن با مصلحت خانوادگی یا حیثیت زوجین تضاد داشته و این مرد در دادگاه اثبات شود.
۲- شوهر میتواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافعی با مصالح خانوادگی یا حیثیات خود زن باشد منع کند و تفاوتی بین کار مستمر یا موقت یا دولتی یا خصوصی ندارد.
۳- عدم اجرای حکم تمکین از سوی زوجه صرفآ حق او را نسبت به دریافت نفقه ساقط کرده و اثر دیگری بر آن مترتب نیست.
۴- پرداخت نفقه ی فرزندان تکلیف پدر بوده و نمیتواند این حق را از خود ساقط کند.
۵- حبس زن در خانه توسط شوهر جرم می باشد و مجازات یک تا سه سال حبس یا جزای نقدی از شش تا هجده میلیون ریال را در پی خواهد داشت.
۶– اجبار والدین به تهیه جهیزیه و برگزاری مراسم عروسی: طبق قوانین، دختر یا پسر نمی توانند والدین خود را مجبور به تهیه جهیزیه یا برگزاری مراسم عروسی نمایند و والدین مسئولیتی در این زمینه ندارند.
۷- مشارکت زن در مخارج زندگی: طبق قوانین اگر زنی شاغل و دارای درآمد باشد وظیفه ای در پرداخت هزینه های زندگی از جمله اجاره خانه و خریدهای منزل را ندارد. اگرچه اخلاق حکم می کند که زن دارای درآمد در پرداخت هزینه های مشترک زندگی مشارکت داشته باشد.
۸- طلاق در دوران بارداری و ازدواج مجدد زن: زن در دوران بارداری میتواند از شوهر جدا شود اما تا زمان به دنیا آمدن فرزند نمیتواند ازدواج مجدد کند.
۹- بهم زدن نامزدی پیش از عقد برای هر یک از طرفین امکان‌پذیر است: مطابق ماده ۱۰۳۵ قانون مدني، وعده‌ي ازدواج ايجاد علقه‌ي زوجيت نمي‌كند؛ اگرچه تمام يا قسمتي از مهريه كه بين طرفين براي موقع ازدواج مقرر گرديده پرداخت شده باشد. بنابراين هر يك از زن و مرد مادام كه عقد نكاح جاري نشده مي‌تواند از وصلت امتناع كند و طرف ديگر نمي‌تواند به هيچ وجه او را مجبور به ازدواج كرده و يا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه‌ي خسارتي نمايد. از طرفی دیگر ماده ۱۰۳۷ قانون مدني مقرر مي‌دارد، هر يك از نامزدها مي‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدايايي را كه به طرف ديگر يا ابوين او براي وصلت منظور داده است مطالبه كند. اگر عين هدايا موجود نباشد مستحق قيمت هدايايي خواهد بود كه عادتاً نگاه داشته مي‌شود مگر اين كه آن هدايا بدون تقصير طرف ديگر تلف شده باشد.
۱۰- در صورت فوت پدر و یا عدم توانایی مالی او برای پرداخت نفقه اولاد، این وظیفه به عهده جد پدری می‌‌باشد.
۱۱- سرپرستی و نگهداری طفلی که پدر و مادر او جدا از یکدیگر زندگی می‌‌کنند تا سن ۷ سالگی بر عهده مادر می‌‌باشد و تفاوتی بین فرزند دختر یا پسر نمی‌‌باشد.
۱۲- اگر مادری در صورتی که حق حضانت طفل با اوست بخواهد ازدواج کند حق حضانت از وی سلب می‌‌شود و در صورت صلاحیت پدر به وی اعطا می‌‌گردد، مگر اینکه در زمان طلاق، توافقی در این خصوص کرده باشند.
۱۳- نفقه شامل تامین هزینه زندگی زن که شامل خانه، اثاثیه منزل، غذا و لباس و دارو و درمان از زمان عقد دائم بر عهده شوهر می‌‌باشد.
۱۴- فرزند دختر تا ۹ سال قمری و فرزند پسرتا ۱۵ سال قمری تحت حضانت والدین خود هستند
۱۵- فرزند دختر پس از اتمام سن ۹ سالگی و فرزند پسر پس از اتمام سن ۱۵ سالگی در تعیین محل زندگی خود ( نزد پدر یا مادر) مختار می‌‌باشند.
۱۶- پدر یا مادری که حضانت طفل به آنها داده شده حق ندارند طفل را به محلی غیر از محل اقامت طرفین یا خارج از کشور ببرد یا بفرستد مگر با کسب اجازه از دادگاه.
۱۷- مادر در قبال قبول حضانت و نگهداری طفل نمیتواند مطالبه اجرت نماید چرا که نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است ، لکن نفقه فرزند بر عهده پدر و سپس جد پدری است.
۱۸- چنانچه پدر یا مادری که حضانت طفل بر عهده وی است به بیماری لاعلاج و واگیردار دچار شود حق حضانت ساقط می‌‌شود مگر اینکه شخص بتواند در این خصوص پرستار بگیرد.
۱۹- اگر کسی که حضانت طفل به او عهده اوست پس از اتمام زمان حق حضانت، از دادن طفل به شخصی که قانوناً حق مطالبه دارد خودداری كند برابر قانون به مجازات ۳ تا ۶ ماه حبس و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
۲۰- اینکه برخی افراد فکر می کنند تعیین مهریه بالا تر از ۱۰۰ سکه اعتباری ندارد اما این حرف اشتباه است افراد می توانند که بیشتر از این تعداد هم مهریه تعیین کنند. پس مهریه بالا تر از ۱۱۰ سکه قابل وصول است.
۲۱- نکته دیگر آن که مهریه پس از فوت شوهر هم قابل وصول است از اموال باقی مانده شوهر.
