وکیل برای مطالبه خسارت
دعوی مطالبه خسارت
شرح خسارت قابل مطالبه
علت ایجاد طرح دعوی
دعاوی و مسائل مربوط به اموال در هر جامعه ای رواج دارد. یکی از از این مسائل در نتیجه ی وارد شدن ضرر و زیان به شخص خاصی می باشد که به موجب رفتار و یا عمل مستقیم شخص دیگری می باشد. دعوی مطالبه خسارت از موارد اهم قانون کشور ما است که آن را می توان در نتیجه ی حکم اسلامی “لا ضرر و لا ضرار فی اسلام دانست” . به موجب این حکم در قانون تصریح داشته شده است که هیچ کسی حق ندارد به جان مال و کسی اسیب و زیانی برساند و اگر چنین کند باید جبران خسارت کند. علاوه بر این حکم در حقوق تمامی جوامع اعم از اسلامی و غیر اسلامی ، مسئولیت مدنی تعریف می شود که در ادامه بدان می پردازیم. البته برخی افراد از جبران خسارت فرد زیان دیده سر باز می زنند و در نتیجه مطالبه خسارت به صورت توافقی ممکن نیست.
در این صورت فرد زیان دیده از طریق طرح دعوی مطالبه خسارت به حقوق از دسته ی خویش دست می یابد. در این مقاله به تفصیل در مورد طرح دعوی خسارت ، میزان آن و شیوه ی تعیین آن می پردازیم.
دعوی مطالبه خسارت
به موجب ماده ی ۱ قانون مسئولیت مدنی در مورد طرح دعوی خسارت :
“هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بیاحتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود میباشد .
اگر کسی مطابق ماده ی فوق به شما اسیبی جانی یا مالی وارد کرد ، درصورتی که از طریق توافق به نتیجه ی مطلوب نرسیدید ، باید از طریق مراجع ذی صلاح از وی دعوی مطالبه خسارت کرد.
در ماده ی ۲ این قانون نیز چنین نوشته شده است :
ضرر و زیان مادی
“در موردی که عمل وارد کننده زیان موجب خسارت مادی یا معنوی زیان دیده شده باشد دادگاه پس از رسیدگی و ثبوت امر او را به جبران خسارات مزبور محکوم مینماید و چنانچه عمل وارد کننده زیان فقط موجب یکی از خسارات مزبور باشد دادگاه او را به جبران همان نوع خساراتی که وارد نموده محکوم خواهد نمود .”
خسارت مادی اگر علیه جان و جسمیت افراد باشد از طریق مطالبه دیه جبران خسارت می شود. اگر علیه اموال افراد باشد از طریق پرداخت خسارات پرداخت می شود. همچنین اگر این ضرر و زیان از نظر معنوی وارد شده باشد ، مانند اسیب زدن به شهرت یا ابروی شخص ، از طریق اعاده ی حیثیت مطالبه می شود و همه ی این موارد می تواند در زمره ی دعوی مطالبه خسارت مطرح شود.
ضرر و زیان جسمی
در صورتی که خسارت وارد شده به جسمیت شخصی ،موجب از کار افتادگی وی و ضرر مالی او نیز بشود ، فرد مقصر ، مستلزم پرداخت خسارت مذکور نیز می باشد که در ماده ی ۵ قانون مسئولیت مدنی در این باب در ارتباط با طرح دعوی خسارت چنین نوشته شده است:
“اگر در اثر آسیبی که به بدن یا سلامتی کسی وارد شده در بدن او نقصی پیدا شود یا قوه کار زیان دیده کم گردد و یا از بین برود و یا موجب افزایش مخارج زندگانی او بشود وارد کننده زیان مسئول جبران کلیه خسارات مزبور است .”
ضرر و زیان به آبرو
در مورد ضرر و زیان به ابرو و حیثیت افراد و همچنین انجام دعوی مطالبه خسارت مربوط به نیز چنین نوشته شده است :
” کسی که به حیثیت و اعتبارات شخصی یا خانوادگی او لطمه وارد شود میتواند از کسی که لطمه وارد آورده است جبران زیان مادی و معنوی خود را بخواهد هر گاه اهمیت زیان و نوع تقصیر ایجاب نماید دادگاه میتواند در صورت اثبات تقصیر علاوه بر صدور حکم به خسارت مالی حکم به رفع زیان از طریق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن نماید.”
همچنین اگر هر خسارت دیگری از جانب فرد دیگری وارد شود ، شما می توانید طرح دعوی مطالبه خسارت کنید که اثبات آن در دادگاه بر عهده ی شما و تعیین مقدار خسارت بر عهده ی کارشناسان قضایی می باشد. در ماده ی ۳ قانون مسئولیت مدنی در مورد تعیین مقدار خسارت چنین نوشته شده است:
دادگاه میزان زیان و طریقه و کیفیت جبران آن را با توجه به اوضاع و احوال قضیه تعیین خواهد کرد. جبران زیان را به صورت مستمری نمیشود تعیین کرد مگر انکه مدیون تامین مقتضی برای پرداخت آن بدهد یا آنکه قانون آن را تجویز نماید.”
در جمله ی اخر ماده ی فوق تصریح داشته شده است که خسارت نباید مستمری تعیین شود اما به موجب قانون و در برخی شرایط خاص این حکم می تواند تغییر کند. برای مثال در ماده ی ۵ قانون مسئولیت مدنی در مورد عواقب ناشی از صدمات جانی چنین نوشته شده است :
“دادگاه جبران زیان را با رعایت اوضاع و احوال قضیه به طریق مستمری و یا پرداخت مبلغی دفعتاً واحده تعیین مینماید و در مواردی که جبران زیان باید به طریق مستمری به عمل آید تشخیص اینکه به چه اندازه و تا چه مبلغ میتوان از وارد کننده زیان تامین گرفت با دادگاه است.
اگر در موقع صدور حکم، تعیین عواقب صدمات بدنی به طور تحقیق ممکن نباشد دادگاه از تاریخ صدور حکم تا دو سال حق تجدید نظر نسبت بحکم خواهد داشت.”
ممکن است خسارات ناشی از تقصیر فردی ، به صورت مستمر باشد، در این صورت فرد می تواند از طریق دادگاه ،طرح دعوی مطالبه خسارت مستمر کند.
تمامی مواردی که ذکر شد مصداق مطالبه خسارت غیر قراردادی است. نوع دیگری از جبران ضرر است که در نتیجه عدم پایبندی به تعهدات مذکور در قرارداد ها می باشد که در ادامه بدان می پردازیم.
مطالبه خسارت قراردادی
در ماده ی ۲۲۱ قانون مدنی در مورد خسارت قراردادی چنین نوشته شده است:
“اگر کسی تعهد اقدام به امری را بکند یا تعهد نماید که از انجام امری خودداری کند در صورت تخلف مسئول خسارت طرف مقابل است مشروط بر اینکه جبران خسارت تصریح شده و یا تعهد عرفاً به منزله تصریح باشد و یا بر حسب قانون موجب ضمان باشد.”
همچنین در ماده ی بعدی این قانون تصریح داشته شده است که کسی مستحق دریافت خسارت است خود میتواند متخلف را محکوم به پرداخت خسارت کند. اما در صورتی که فرد مذکور از جبران آن سر باز بزند ، می توان از طریق دادگاه ذی صلاح به طرح دعوی مطالبه خسارت پرداخت.
مقدار خسارت مورد مطالبه باید مطابق شروط ذکر شده در قرارداد مزبور باشد. در ماده ی ۲۳۱ قانون مدنی چنین نوشته شده است :
“اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف متخلف مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید حاکم نمیتواند او را به بیشتر یا کمتر از آن چه که ملزم شده است محکوم کند.”
نکته : اگر از شخصی خسارت مطالبه شود و وی از پرداخت آن سر باز بزند ، چنانچه در نتیجه ی عدم تادیه خسارت ، فرد مجدد مورد تضرر قرار بگیرد ، میتوان مطالبه خسارت از خسارت را نیز انجام داد.
اگر در قرارداد مزبور مقدار خسارت یا شیوه ی تعیین آن مشخص نشده باشد ، دادگاه در صلاحیت تعیین مقدار آن قرار میگیرد.
ارکان مطالبه خسارت قرار دادی به این شرح می باشد :
۱) در ماده ی ۲۲۶ قانون مدنی چنین نوشته شده است:
“در مورد عدم ایفاء تعهدات از طرف یکی از متعاملین طرف دیگر نمیتواند ادعای خسارت نماید مگر اینکه برای ایفاء تعهد مدت معینی مقرر شده و مدت مزبور منقضی شده باشد و اگر برای ایفاء تعهد مدتی مقرر نبوده طرف وقتی میتواند ادعای خسارت نماید که اختیار موقع انجام با او بوده و ثابت نماید که انجام تعهد را مطالبه کرده است.”
مطابق ماده ی فوق دعوی مطالبه خسارت قراردادی زمانی جایز که فرد در زمان تعیین شده برای انجام تعهد در قرارداد، آن را انجام ندهد . همچین اگر تعیین زمان انجام تعهد با خواهان بوده باشد و آن را از خوانده مطالبه کند ولی وی به انجام آن اقدام نکند ، می تواند دعوی مطالبه خسارت را مطرح کند.
۲) زمانی میتوان علیه فرد مذکور دعوی مطالبه خسارت مطرح نمود که وی در عدم انجام تعهدات خود مقصر باشد. یعنی اگر عدم انجام تعهدات ناشی از واقعه یا اتفاقی خارج از اراده وی باشد، دعوی مطالبه خسارت و درخواست تادیه خسارت جایز نخواهد بود. در ماده ی ۲۲۷ قانون مدنی چنین نوشته شده است:
“متخلف از انجام تعهد وقتی محکوم به تادیه خسارت میشود که نتواند ثابت نماید که عدم انجام به واسطه علت خارجی بوده است که نمیتوان مربوط به او نمود.”
در تضمین ماده ی فوق نیز قانونگذار در ماده ی ۲۲۹ چنین گفته است :
” اگر متعهد به واسطه حادثه که دفع آن خارج از حیطه اقتدار اوست نتواند از عهده تعهد خود برآید محکوم به تادیه خسارت نخواهد بود.”
* نتیجه
در این مقاله به تفصیل در مورد شرایط طرح دعوی مطالبه خسارت پرداختیم. اما شایان ذکر است مطالبه خسارت و اثبات آن در دادگاه به سادگی صورت نمی گیرد. در مواردی که جبران ضرر شما از اهمیت بسیاری برخوردار است ، شیوه ی اقدام و طی کردن مراحل نیز بیش از پیش اهمیت پیدا میکند زیرا در صورتی که قادر به دریافت تمامی خسارات خود نشوید یا آن را در زمان طولانی به انجام برسانید ، مشکلات بزرگتری گریبان گیر شما خواهد بود. به همین منظور به شما پیشنهاد میشود از طریق وکیل مربوطه اقدام به عمل کنید.
* برای دسترسی به بهترین وکیل مطالبه خسارت درمشهد به شماره ۰۹۱۵۳۱۰۴۰۰۴ تماس بگیرید.